ОНАМДАН ҚОЛГАН УЙДА ҲАҚҚИМ БОРМИ?
— Оилада тўрт фарзанд эдик. Энг кенжаси бўлганим учун ака-опаларим онамдан қолган икки хонали квартирани менга хатлаб беришмоқчи эди. Аммо ўша пайтда катта опам рози бўлмаган. Турмушга чиққач ҳам фарзандларим билан онамнинг номида бўлган уйда рўйхатда турганмиз. 2003 йил ҳокимиятдан уй олиш учун «прописка»дан чиқдик. Икки йил олдин катта опам вафот этди. Ҳозир онамдан қолган уйда жияним оиласи билан яшаяпти. Уй ҳали ҳам онамнинг номида. Айтинг-чи, онамдан қолган уйда ҳаққим борми? Ҳатто меҳмон бўлиб боришимга ҳам рухсат беришмайди.
Исми сир тутилди.
Дурдона АБДУКАХАРОВА, Тошкент шаҳар судининг фуқаролик ишлари бўйича судьяси:
— Онангиздан қолган уйда ҳаққингиз бор. Онангиздан қолган уйга нисбатан тўрт нафар фарзандлари, вафот этган катта опангиз улушига унинг фарзандлари меросхўр бўладилар.
Мерос қабул қилингач, меросхўрларда онангиздан қолган уйдан фойдаланиш ҳуқуқи ҳам вужудга келади.
Фуқаролик кодекснинг 1117-моддасига кўра, мерос қолдирувчининг охирги доимий яшаб турган жойи мероснинг очилиш жойи ҳисобланади.
Ушбу кодекснинг 1135-моддасида, мерос қолдирувчининг болалари (шу жумладан фарзандликка олинган болалари), эри (хотини) ва ота-онаси (фарзандликка олувчилар) тенг улушларда қонун бўйича биринчи навбатдаги ворислик ҳуқуқига эга бўладилар. Мерос қолдирувчининг вафотидан кейин туғилган болалари ҳам биринчи навбатдаги ворислар жумласига кирадилар.
Хусусан, ФКнинг 11401-моддасига кўра, агар васиятнома бўйича ёки қонун бўйича ворисликка чақирилган меросхўр мерос очилганидан кейин уни қабул қилиб олишга улгурмасдан вафот этган бўлса, унга тегиши керак бўлган меросни қабул қилиб олиш ҳуқуқи унинг қонун бўйича меросхўрларига, агар барча мерос мол-мулк васият қилинган бўлса, унинг васият бўйича меросхўрларига ўтади (мерос трансмиссияси).
ФКнинг 1146-моддасига кўра, мерос очилган жойдаги нотариус меросхўрнинг илтимосига кўра унга меросга бўлган ҳуқуқи тўғрисида гувоҳнома бериши шарт.
Сизга мерос олиш учун низоли хонадон жойлашган ҳудуддаги нотариал идорага мурожаат қилишни маслаҳат берамиз.
Шу билан бирга, нотариал идора томонидан меросга бўлган ҳуқуқ тўғрисида гувоҳнома бериш қонунда назарда тутилган асосларга кўра рад этилган тақдирда, бузилган ҳуқуқингизни ҳимоя қилиш юзасидан судга даъво ариза билан мурожаат қилишингиз мумкин.