НИКОҲДАН АЖРАТИШДА ДАВЛАТ БОЖИ МИҚДОРИНИ КАМАЙТИРИШ МУМКИНМИ?
– Турмуш ўртоғим биринчи хотини билан расман ажрашди. Аслида 5 йилдан бери бирга яшамайди. Почта орқали суд қарорини олганимизда икки ярим баравар давлат божи белгиланганини кўрдик. Эрим I гуруҳ ногирони. Бу ёқда ўзимизда ҳам иккита бола бор. Шу тўловни бекор қилса бўладими ёки ҳеч бўлмаганда миқдорини камайтириш мумкинми?
Исми сир тутилди
Саволга фуқаролик ишлари бўйича Учтепа туманлараро суди судьяси Анвар Ҳамроев жавоб берди:
— Давлат божи юридик аҳамиятга молик ҳаракатларни амалга оширганлик ва (ёки) бундай ҳаракатлар учун ваколатли муассасалар ва (ёки) мансабдор шахслар томонидан ҳужжатлар берганлик учун ундириладиган мажбурий тўловдир.
Давлат божи ставкаларининг миқдорлари Ўзбекистон Республикасининг 2020 йил 6 январдаги “Давлат божи тўғрисида”ги Қонуни иловасига мувофиқ белгиланади. Давлат божини тўлашдан озод қилинадиган жисмоний ва юридик шахсларнинг қатъий рўйхати ҳам ушбу Қонун билан белгиланади.
Оила кодексининг 45-моддасига кўра суд никоҳдан ажратиш ҳақида ҳал қилув қарорини чиқариш пайтида никоҳдан ажратиш тўғрисидаги фуқаролик ҳолати далолатномаларини ёзиш органининг гувоҳномаси берилаётганда эр-хотиннинг ҳар иккаласи ёки улардан бири тўлайдиган давлат божи миқдорини белгилаши лозим. Агар суд бу божни эр-хотиннинг ҳар иккаласидан ундиришни лозим деб топса, уларнинг ҳар бири тўлайдиган бож миқдорини белгилайди.
Шунингдек, Фуқаролик процессуал кодексининг 133-моддасига кўра давлат божини тўлашни кечиктиришга қонунчиликда белгиланган ҳолларда йўл қўйилади.
Суд тарафларнинг мулкий аҳволига қараб, улардан бирининг ёки иккаласининг давлат даромадига ундириладиган суд харажатларини тўлашни кечиктиришга ёки бўлиб-бўлиб тўлашга йўл қўйиши, шунингдек бу харажатларнинг миқдорини камайтириши мумкин.
Юқоридаги қонунчилик нормаларига кўра, фақат “Давлат божи тўғрисида”ги Қонунда кўрсатилган шахслар давлат божи тўлашдан озод этилган бўлиб, ногиронлик учун ёки кўп болали оилалар учун давлат божидан озод қилиш тартиби белгиланмаган.