Қидирув:

СИНГЛИСИНИ ЙЎҚ ҚИЛИШ УЧУН ҚОТИЛ ЁЛЛАГАН АЁЛГА НИСБАТАН ҲУКМ ЎҚИЛДИ

Дунёда бир-бирига опа-сингилдек яқин зот бўлмаса керак. Чунки бирга ўтириб қолганда гаплашиб гапи тугамайдиган, бошқаларга айтолмайдиган сир-асрорларини бир-бири билан бўлишадиган опа-сингиллар эмасми, ахир? Аммо гуруч курмаксиз бўлмайди, деганларидек, ҳамма туғишганлар ҳам биз ўйлаганчалик меҳр-оқибатли эмас экан…

 

Келишмовчиликлар юзага келади

Ҳалима (исмлар ўзгартирилган) ўзининг туғишган синглиси Гулсара билан биргаликда, умумий хўжалик асосида яшаб келишган. Кейинги вақтларда уларнинг ўртасида шахсий ҳаётга тааллуқли низолар ва ўзаро келишмовчиликлар юзага келади. Синглисининг ғиди-бидиси жонига теккан Ҳалима муаммонинг ечимини синглисини қасддан ўлдириш, деб ҳисоблайди. У жиноий мақсадини амалга ошириш учун режа тузиб, қотилликни 5 000 АҚШ доллари эвазига, муқаддам қасддан одам ўлдириш жиноятини содир этиб, жазо муддатини ўтаб чиққан таниши Холида орқали амалга оширмоқчи бўлади.

 

“Синглимдан қутулиш йўлларини қидирдим…”

Судланувчи Ҳалима суд мажлисида айбига қисман иқрор бўлиб, қуйидагиларни маълум қилди:

– Синглим билан 2019 йилга қадар иноқ яшадик, топганимиз ўртада, сеники-меники, деган гап йўқ эди. 2010 йилда синглим Намангандан менинг олдимга, Тошкентга келди. У билан биргаликда ишлаб, жамғарган пулимизга уй сотиб олдик. Шу ерда мен, қизим ва Гулсара бирга яшай бошладик. Биз бозорда совун ва хўжалик маҳсулотларини сотиш билан шуғулланардик. Ёз ойларида Зоир исмли шахс билан танишиб қолдим. Зоир ўзининг автомашинасида менга ва синглимга тегишли юкларни айтилган жойдан олиб келар ва бозорга етказиб берар, шу орқали тирикчилик қиларди. Бора-бора Зоир билан ўртамиздаги муносабатлар чуқурлашиб, яқин инсонларга айландик. Менинг бу ишим Гулсарага ёқмади. У мендан ҳам, Зоирдан ҳам учрашмасликни талаб қилиб, жанжал кўтарди. Мен унинг гапларига эътибор бермай, ўз билганимдан қолмадим. Бу Гулсаранинг баттар жаҳлини чиқарди. У шахсий ҳаётимга аралашиб, мени камситадиган, шахсиятимга тегадиган ахлоқсиз сўзлар билан ҳақоратлайдиган бўлди. Шу орада бачадонимда пайдо бўлган миомани олдириб, жарроҳлик амалиётини бошдан ўтказдим. Шифохонадан чиққанимдан кейин ҳам Гулсара билан орамизда каттагина жанжал бўлиб ўтди. Шундан кейин ундан қутулиш чораларини излай бошладим. Холида Сафаровадан 5 000 АҚШ доллари эвазига синглимни ўлдириб, жасадини йўқотиб беришни илтимос қилдим…

 

Режа амалга ошмади

Ҳалима Холида билан учрашиб, унга 5 000 АҚШ доллари эвазига синглиси Гулсарани қасддан ўлдириш ва унинг жасадини йўқотиб бериш таклифини беради. Холида содир этиш учун таклиф этилаётган бу жиноятнинг оқибати жуда оғир ва мушкул эканлигини айтганида, Ҳалима ундан ушбу қотилликни амалга оширишда бошқа шахсни топиб беришни илтимос қилади. Холида билдирилган таклифни ўйлаб, натижасини  эртага айтишини маълум қилади. Сўнг бу ҳақда таниши Вазирага айтади. Улар ўзаро маслаҳатлашиб, Гулсаранинг ҳаётини сақлаб қолиш мақсадида, Ҳалима томонидан режалаштирилаётган жиноий ҳаракат ҳамда унга нисбатан қонуний чора кўришликни сўраб, Юнусобод туман ИИО ФМБ раҳбарияти номига ариза билан мурожаат қилишади.

 

“У бегонага айланди…”

Судда жабрланувчи сифатида сўралган Гулсара қуйидагиларни билдирди:

–  Судланувчи Ҳалима туғишган опам бўлади. Шу пайтгача иккаламиз бир уйда аҳил ва иноқ яшаб келаётгандик. Опам Зоир билан танишиб, учрашишни бошлаганидан кейин батамом ўзгарди. У бизга бегона одамга айланди. Оилали эркак билан учрашиб юриши, уйга келмай қолиши менга ёқмади. Унга бўй етган қизи борлигини, бу иши нотўғрилигини тушунтирмоқчи бўлдим. Зоирга ҳам бу ҳақда гапирдим. Аммо улар ўз билганларидан қолишмади. Менинг бор айбим шу… Айни кунда опамни кечирдим, унга нисбатан даъвом йўқ. Жазо тайинлашда опамга енгиллик беришларингизни сўрайман.

 

Жазо тайинланди

Ҳалима ЖКнинг 25,97-моддасининг 1-қисми билан жиноят содир этганликда айбдор деб топилди. Унга нисбатан ЖКнинг 25,97-моддасининг 1-қисми билан ЖКнинг 57-моддасини қўллаб, 8 йил муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланди. Жазони умумий тартибли колонияларда ўташ белгиланди.

Фотима ИСМАИЛОВА,

жиноят ишлари бўйича

Юнусобод туман суди раис ўринбосари,

 

Лола Шоимова, журналист

ЙЎЛОВЧИ ТАЛАШИШНИНГ ОҚИБАТИ ЖИНОЯТ БИЛАН ЯКУНЛАНДИ

Пойтахтдан вилоятга йўловчи сифатида отлансангиз, автобекатда қатор турган такси ҳайдовчилари худди ўлжасига ташланган бўри каби сизни ўз машинаси томон судрайди. Бу ҳамма учун жуда таниш ҳолат. Улар йўловчига эгалик қилиш учун ҳеч нимадан тап тортишмайди, ҳатто ёқа бўғишишдан ҳам… Қуйидаги жиноятнинг содир бўлишига ҳам айнан шу ҳолат сабабчи бўлди… 

 

Йўловчи талашишди

Судланувчи Иброҳим (исмлар ўзгартирилган) Тошкент-Андижон йўналишида норасмий равишда “Нексия-3” русумли автомашинада йўловчи ташиш фаолияти билан шуғулланиб келган. Бектемир туманининг Тошкент ҳалқа айланма йўли кўчасида жойлашган Андижон вилоятига қатновчи автотураргоҳида, Тошкент-Андижон йўналишида норасмий равишда йўловчи ташиш фаолияти билан шуғулланувчи Толибжон билан ораларида одамларни йўловчи сифатида олиш замирида келишмовчилик юзага келади. Оқибатда…

 

Қўлига пичоқ олди

Толибжон уни ўзаро гаплашиб олиш учун автотураргоҳ ичкари қисмидаги одамлардан ҳоли жойга олиб чиқиб, қўли билан юзига урганлиги сабабли Иброҳим мувозанатини йўқотиб, ерга йиқилган вақтида, воқеа жойига етиб келган фуқаролар уларни ажратиб қўйишади. Шундан сўнг, Иброҳимнинг бўлиб ўтган воқеадан жаҳли чиқиб, Толибжонни қасддан ўлдириш мақсадида, автотураргоҳда турган, бошқарувида бўлган автомашинаси ҳайдовчи ўриндиғи тагида сақлаб келган ошхона пичоғини олади.  Пичоқни шимининг бел қисмига қистирган ҳолда беркитиб, автотураргоҳ кириш дарвозаси олдида турган Толибжоннинг орқасидан етиб бориб, ошхона пичоғи билан унинг юзига, бошига бир неча маротаба уриб, тан жароҳатлари етказади. Толибжон ундан қочиб, автотураргоҳ ичкари қисмига югуриб кетади.

 

Назоратчилар ушлаб қолишди

Иброҳим унинг ортидан қувлайди. Толибжон қочиш жараёнида “Қўлидан пичоғини олинглар”, деб бақиради. Лекин важоҳат билан югуриб келаётган Иброҳимнинг қўлидан пичоғини олишга ҳеч ким журъат қилолмайди. Толибжон дарвоза олдида турган назоратчига уни Иброҳим пичоқлаганлигини айтганча, яна иккинчи дарвозадан ичкарига қараб, югуриб кетаётганида, ўша ердаги назоратчилар уни ушлаб қолишади. Воқеа жойида бўлган фуқароларнинг аралашуви билан Иброҳим жиноий ҳаракатларини ўзига боғлиқ бўлмаган ҳолга кўра охирига етказа олмайди. Шундан кейин Толибжон бошидаги шапкани лабига босиб, ерга ўтириб қолади.  Ўша ердаги танишларидан бири уни автомашинасида шифохонага олиб боради, шифокорлар унга тиббий ёрдам кўрсатишади. Суд тиббиёт экспертизаси Толибжоннинг танасида “чап кўз орбитаси медиал деворининг ёпиқ синиши, бош мия ёпиқ жароҳати, бош мия чайқалиши, ўнг кўз оқсил қаватига қон қуйилиши, ўнг кўз пастки қовоғи соҳаси қон талаши, чап ўз орбитаси соҳаси, ўнг қулоқ олди бурун ўнг томони юқори лаб соҳалари кесилган тан жароҳатлари мавжудлиги, ушбу жароҳатлар етказилган вақтда ҳаёт учун хавфли бўлмаган ўртача оғир тан жароҳатлари туркумига кириши тўғрисидаги хулоса берди.

 

Жазо тайинланди

Иброҳим Жиноят кодексининг  25,97-моддаси 1-қисмида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилди ва унга шу моддага Жиноят кодексининг 57-моддасини қўллаб 7 йил озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланди. Жазо умумий тартибли колонияларда ўтаттирилиши белгиланди. Манфаатдор томонларга ушбу жиноят оқибатида етказилган моддий ва маънавий зарарларни ундириш масаласи юзасидан фуқаролик ишлари бўйича тегишли туманлараро судига мурожаат қилиш ҳуқуқи тушунтирилди.

 

Акмал МИРЗАХОНОВ,

жиноят ишлари бўйича

Чилонзор туман суди раис ўринбосари,

 

Лола ШОИМОВА, журналист

“АЛИМЕНТ ТЎЛАСАМ ҲАМ, ҚАРЗИМ КАМАЙМАЯПТИ”

— 2021 йил алимент ундируви бўйича суд қарори чиққан. Бу йили МИБ дан икки марта «SMS» келди. Собиқ хотинимнинг пластик картасига пул ташлаб турганман. Болаларнинг дори-дармонига ҳам алоҳида пул берганман. Кийим-кечаклар олиб берганман. Ҳаммасини чеки бор. Умумий қарздорлигимдан қилинган харажатлар «минус» қилиниши учун қаерга мурожаат қилишим керак? Алиментдан ташқари кўрсатилган ёрдам ҳам қўшиладими?

Исми сир тутилди

Дилшод Хасанов, фуқаролик ишлари бўйича Учтепа туманлараро суди судьяси:

 

— Оила кодексининг 98-моддаси 1-қисмига мувофиқ, ота-она вояга етмаган болаларига таъминот бериш учун алимент тўлаш тартибини ўзаро келишган ҳолда белгилашга ҳақлидирлар.

 

Агарда сиз билан турмуш ўртоғингиз ўртасида қонунда белгиланган тартибда келишув бўлиб, ушбу келишувга асосан пул маблағларини турмуш ўртоғингизнинг банк пластик картасига ўтказган бўлсангиз, у ҳолда алимент мажбуриятлари бажарилган деб ҳисобланиши мумкин.

 

Мазкур ҳолатда 2021 йилда чиқарилган суд қарори нима сабабдан 2022 йилда ижрога топширилганлигига аниқлик киритиш лозим.

 

Болаларнинг дори-дармонлари учун берилган пуллар Оила кодексининг 103-моддаси талабларига асосан болаларнинг таъминоти учун қилинадиган қўшимча харажатлар ҳисобланади. Болаларга олиб берилган кийим-кечаклар қиймати тўланаётган алимент миқдоридан чегирилиши масаласида суд қарорини ижро этаётган Мажбурий ижро бюросига мурожаат қилиниши мумкин.

«ТУРМУШ ЎРТОҒИМНИ КЎРСАТИБ, НИКОҲ ЎҚИГАНЛИКДА АЙБЛАДИ…»

— 35 йиллик қўшнимни турмуши бузилган қизи бор эди. У оилали эркакка турмушга чиқибди. Эркакнинг қонуний хотини эса мулк бўлишиш мақсадида судга берибди. Судда қўшнимнинг қизидан у эркакка ким бўлиши сўралибди. Никоҳ ўқитишганини маълум қилган. Қўшнимнинг қизи никоҳ ўқиган одам жавобгарликка тортилиши ҳақида билгач, ёлғон ишлатган. Яъни, менинг турмуш ўртоғимнинг исм-фамилиясини кўрсатиб никоҳ ўқитган. Камига у одам вафот этганлиги ҳақида қоғозларни судга тақдим қилибди. Нега тирик эримни ўлдига чиқаришади? Уларни судга беришга маблағимиз йўқ. На қўшним ва на маҳалладагилар узр сўрамади. Ҳеч нарсадан хабаримиз йўқ. Бўлган ишларга изоҳ беришолмаяпти. Менга нима маслаҳат берасиз?

 

Х. Р., Тошкент вилояти

Мутахассис: Жасурбек МАМАЮСУПОВ, фуқаролик ишлари бўйича Мирзо Улуғбек туманлараро суди судьяси.

  

ЖАРИМА СОЛИШГА САБАБ БЎЛАДИ

— Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги Кодекснинг 40-моддасига кўра, туҳмат, яъни била туриб ёлғон, бошқа бир шахсни шарманда қилувчи уйдирмаларни тарқатиш – базавий ҳисоблаш миқдорининг йигирма бараваридан олтмиш бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади.

 

Шу нуқтаи назардан ҳар бир шахс ўзига нисбатан туҳмат қилинаётганлиги ёки туҳмат орқали унинг ҳуқуқ ва манфаатларига зарар етаётганлиги ҳолати аниқланадиган бўлса, туҳмат қилаётган фуқарога нисбатан чора кўриш масаласида ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идораларга, яъни ички ишлар ёки прокуратура органларига мурожаат қилиш ҳуқуқига эга.

 

Маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишларни юритиш қонунийликка риоя қилиш асосида олиб борилади.

 

Маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахс маъмурий ҳуқуқбузарлик оқибатида келтирилган зарарни қоплаши шарт.

 

Маъмурий жавобгарликка тортиш масаласидаги мурожаатлар бўйича ариза беришда давлат божи тўланиши қонунда назарда тутилмаган.

 

Фуқаролик кодексининг 100-моддаси биринчи қисмига кўра, фуқаро ўзининг шаъни, қадр-қиммати ёки ишчанлик обрўсига путур етказувчи маълумотлар юзасидан, башарти бундай маълумотларни тарқатган шахс уларнинг ҳақиқатга тўғри келишини исботлай олмаса, суд йўли билан раддия талаб қилишга ҳақли.

 

Шунингдек, ушбу модданинг саккизинчи қисмига кўра, ўзининг шаъни, қадр-қиммати ёки ишчанлик обрўсига путур етказувчи маълумотлар тарқатилган фуқаро бундай маълумотлар рад этилиши билан бир қаторда уларни тарқатиш оқибатида етказилган зарарлар ва маънавий зиённинг ўрнини қоплашни талаб қилишга ҳақлидир.

 

Фуқаролик қонунчилигига кўра, ғайриқонуний ҳаракат (ҳаракатсизлик) туфайли фуқаронинг шахсига ёки мол-мулкига етказилган зарар, шунингдек юридик шахсга етказилган зарар, шу жумладан бой берилган фойда зарарни етказган шахс томонидан тўлиқ ҳажмда қопланиши лозим бўлади.

 

Конституцияга мувофиқ ҳар бир шахсга ўз ҳуқуқларини, эркинликларини ва қонуний манфаатларини суд орқали ҳимоя қилиш кафолатланади.

 

ТУҲМАТ ҚИЛИНГАНЛИГИ ЎЗ ТАСДИҒИНИ ТОПАДИГАН БЎЛСА

— Ҳар қандай манфаатдор шахс бузилган ёки низолашилаётган ҳуқуқи ёхуд қонун билан қўриқланадиган манфаатини ҳимоя қилиш учун фуқаролик суд ишларини юритиш тўғрисидаги қонунчиликда белгиланган тартибда фуқаролик ишлари бўйича судга (судга) мурожаат қилишга ҳақли ҳисобланади.

 

Судга мурожаат қилиш фуқаролик ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган низолар бўйича — даъво аризаси шаклида амалга оширилиши белгиланган.

 

Судда ишлар ёзма шаклда, шу жумладан почта орқали ёки электрон ҳужжат тарзида ариза бериш йўли билан қўзғатилади.

 

Агарда шахсга нисбатан туҳмат қилинганлиги ҳолати суднинг қонуний кучга кирган қарорига асосан ўз тасдиғини топадиган бўлса, ўзига нисбатан туҳмат қилинган шахс туҳмат қилган шахснинг яшаш жойи бўйича тегишли фуқаролик ишлари бўйича туманлараро судига шаъни, қадр-қиммати ёки ишчанлик обрўсини ҳимоя қилиш масаласида даъво аризаси билан мурождаат қилиш ҳуқуқига эга бўлади.

 

Судга даъво аризаси бериш тартиби фуқаролик процессцал кодексида белгиланган тартибда амалга оширилиши лозим.

 

Даъво ишни юритишга доир ишлар Фуқаролик процессуал кодексида белгиланган истисно ва қўшимчалар билан бирга фуқаролик суд ишларини юритишнинг умумий қоидалари бўйича кўрилади.

 

Садоқат АЛЛАБЕРГАНОВА,

Тошкент шаҳар судининг Жамоатчилик ва ОАВ билан

алоқалар бўйича бош консультанти

КУЧИ АЁЛГА ЕТДИ

Суднинг қора курсисида бошини хам қилиб ўтирган Маҳкам (исмлар ўзгартирилди) айбига иқрор бўлиб, қилмишидан пушаймонлигини билдирди. Қарамоғида 2 нафар фарзандива турмуш ўртоғи борлиги, оиласининг ягона боқувчиси эканлиги, жабрланувчига етказилган моддий зарар қопланганлиги ва муқаддам судланмаганлиги боис жазони енгиллаштиришни сўраб, ялиниб ёлворди. Аммо бу ҳалимлик, юмшоқлик бир ўсмирни ҳам жиноятга шерик қилаётганида қаёқда эди, деб ўйлаб қоласиз…

 

Маҳкам ўша куни ишдан чиқиб, “чарчоқ босди”га спиртли ичимлик ичди. Ўзича “тетиклашгач”, яқин таниши, вояга етмаган Самадни чақирди. Қош қорайгани учун кўчада одамлар сийраклашганди. Узоқдан кимнингдир шарпаси кўрингач, Маҳкам Самадга “Уни тунаймизми?” дегандек имо қилди. Самад елка қисди. Келаётган аёл киши эди. “Орқадан ҳужум қиламиз”, деди Маҳкам шивирлаб. Аёл уларнинг ёнидан ўтиб кетди. Икковлон “Бошладик!” деб бир-бирига кўз қисишди.

 

Маҳкам аёлга тезда етиб олди ва унинг оғзини қўли билан ёпиб, чеккага тортди,  қочиб кетмаслиги учун қўлларини қисди. Самад эса унинг сумкасини тинтишни бошлади. Кутилмаган ҳужумдан талвасага тушган аёл кучи борича қаршилик кўрсатишга уриниб, типирчиларди.

 

Самад уни зарб билан деворга тираб: “овозингни чиқарма!” деб дўқ қилди. Маҳкум эса унинг чўнтакларини тинтишга тушди. Уларнинг мақсади нима эканини англолмаётган аёл қўрқувдан дағ-дағ қалтирар, талончиларнинг чангалидан чиқишга уринарди. Сал нарида автомобиль ювиш шохобчасига кўзи тушди-ю:

– Ёрдам беринг, одамлар, ким бо-ор?! – деб жонҳолатда бақирди.

– Ўчир овозингни! – дағдаға қилди Маҳкам.

– Ака, кимлардир биз томонга келяпти, қочдик! – деди Самад.

Маҳкам аёлни бир силтади-да, қўйиб юборди. Зўравонлар яширинмоқчи бўлди-ю, жой тополмай қолиб, қўлга тушишди…

 

Спиртли ичимлик истеъмол қилиб, ўзини шер билиб, кучи аёл кишига етган Маҳкамни оқлаб бўладими? Унинг жиноятига шерик бўлган Самадни-чи?

 

Ҳалол ризқ – барака калити, қалб ҳаловати. Икки нафар фарзанднинг отаси бўлган Маҳкам эса аҳли оиласининг луқмасига ҳаром аралаштирмоқчи бўлди.

 

Самаднинг ота-онаси нега ўғлининг бемаҳалда кўча-кўйда юришига йўл қўйди? Ахир, улар фарзандининг тарбияси билан шуғулланиши, унинг дўсту ўртоқлари кимлигини сўраб-суриштириши, айниқса, кечаси бемақсад, назоратсиз юриши яхшиликка олиб келмаслигини билишлари керак эдику. Зеро, “Саёқ юрсанг, таёқ ейсан”, деб бежиз айтишмаган.

 

Жиноят ҳеч қачон жазосиз қолган эмас. Маҳкам ҳам, Самад ҳам қилмишларига яраша жазо олди. Улар қилган хатолардан тўғри хулоса чиқарармикан? Буни вақт кўрсатади…

 

Мусо ЮСУПОВ,

Тошкент шаҳар судининг

жиноят ишлари бўйича судьяси,

 

Адолат Файзиева, мухбир   

ДУБАЙГА ФОҲИШАЛИК УЧУН АЁЛ СОТГАНЛАРГА ҲУКМ ЎҚИЛДИ

Бир фуқаро (аёл) Бектемир туман ИИО ФМБ бошлиғига ариза билан мурожаат қилади. Ўз аризасида икки нафар аёл уни алдаб, Дубайга фоҳишалик билан шуғулланиш учун юбораётганлигини маълум қилган…

 

Гап шундаки, уч нафар аёл бир гуруҳ бўлиб аризачига Дубайдаги меҳмонхоналарда фоҳишалик билан шуғулланиш орқали моддий маблағ орттиришликни таклиф қилишади. Фуқаро уларни таклифига розилик бергунга қадар эса учиб кетиш ҳужжатларини тайёрлаб қўяди. Аризачидан фойдаланиш мақсадида яъни, уни ёллаш – фоҳишалик билан шуғулланиши учун Дубайга юбораётган вақтларида Тошкент ҳалқаро аэропортида тезкор тадбир давомида қўлга олинган.

 

Аёллардан икки нафари 49 ёшни қоралаган, учинчиси эса 69 ёш. Ҳар бири икки нафар фарзанднинг онаси. Энг ҳайратланарлиси шундаки, 49 ёшли аёллардан бири муқаддам қўшмачилик қилиш ёки фоҳишахона сақлаш жиноятини содир қилиб судланган. Хулоса қилиб, тўғри йўлдан юриш ўрнига яна боши берк кўчани танлагани кишини ўйга толдиради.

 

“Нима қилишимни билмай, Бектемир туман ИИО ФМБга бордим…”

 

Суд мажлисида ҳар уччаласи айбига қисман иқрорлик билдирди. Сўроқ қилинган жабрланувчи эса қуйидагиларни маълум қилди…

 — Қизимнинг операцияси учун ордер олти ойдан сўнг берилишини билгач, уйга йиғлаб кетаётган вақтимда уч йилдан буён таниш бўлиб қолган 49 ёшли аёлни кўриб қолдим. Саломлашганимда кўнглим бузулганини сезиб, нимадан ҳафа эканимни сўради. “Қизимнинг операцияси учун пул керак. Тайинли жойда ишламасам, бирор танишингиз бўлса ишга жойлашишимда кўмак беринг”, дедим. Шунда у эгизак опасининг таниши борлигини, у Дубайдаги меҳмонхонада Ўзбекистондан борган ёш қизларни фоҳишалик билан ишлатишини айтди. Агар хоҳласам шу таниши орқали мени Дубайга юборишини ва яхшигина даромад топишим мумкинлигини билдириб, розилигимни сўради. Қизимнинг операцияси учун пул жуда зарурлиги боис фоҳишалик билан шуғулланишга ҳам рози эканимни маълум қилдим. Шу куниёқ танишимнинг опаси қўнғироқ қилди. Ҳужжатларни ўзлари тайёрлашини ва Дубайга бориш учун кетадиган харажатларни тўламаслигимни айтди. Бир ойда 1000 АҚШ доллари атрофида пул топишимни, фақат иш топиб беришгани учун уларга ҳар ойда 250 АҚШ доллари бериб туришимни билдиришди. Гапларини эшитиб, “ўйлаб кўраман”, дедим.

 

Шу куни опа-сингилларнинг таниши қўнғироқ қилди. 69 ёшли бу аёл мени Дубайга ўзи жўнатишини, иш билан таъминлашини ва мижозларга қандай “хизмат кўрсатишим”ни тушунтирди. Уйимга эса эгизак опа-сингилларнинг кичиги келиб, чет элга чиқишга рухсат берувчи паспортимни унга беришимни, Дубайда депортим бор ёки йўқлигини текширишини айтди. Шу сабабли унга паспортимни бердим, кетди.

 

Эртаси куни 69 ёшли аёл қўнғироқ қилиб, депорт аниқланмаганини, Дубайга учиб кетишим учун самалётга чипта олганини ва суғурта ҳужжатларини ҳам тайёрлаб қўйганини айтди. Гапларини эшитиб, “қандай қилиб, розилик билдирмасимдан аввал ҳужжатларимни расмийлаштирдингиз?” дея сўраганимда аёл “розилик ҳам кутиб ўтирмаймиз, буни ўйин деб ўйласангиз хато қиласиз. Учишга тайёр туринг”, деганида жахлим чиқиб телефонни ўчириб кўйдим. Аёлнинг гапларини текшириш мақсадида опа-сингилга қўнғироқ қилганимда тасдиқлашди. Улардан бири агарда Дубайга кетадиган бўлсам, кетгунимга қадар паспортим уларда туришини айтганида жахлим чиқиб, уларни ҳақоратладим. Жаҳл устида уларнинг олдига йўл олдим. Кетаётган вақтимда ўйин қилишаётганлигини билиб, опа-сингиллар билан ўртамизда бўладиган суҳбатни ёзиб олиш учун диктафон ёқиб қўйдим. Ҳужжатларни расмийлаштириш учун маълум миқдорда пул сарфлашганини, эндиликда ушбу пулларни тўлаб беришим кераклигини айтишди. Эртаси куни яна уларнинг олдига бордим, паспортимни қайтариб беришди.

 

Сўнг опа-сингиллар тинмай қўнғироқ қила бошлашди. Кечга яқин қўнғироққа жавоб берган вақтимда гаплашиб олишни таклиф қилишди. Олдиларига кетаётган вақтимда суҳбатни ёзиб олиш учун диктафонни ёқиб олдим. Нима сабабдан Дубайга бориб фоҳишалик билан шуғулланишдан бош тортаётганимни, ҳужжатлар расмийлаштирилгани, бориб пул ишлаб келишимни айтишди. Агарда Дубайда улар учун фоҳишалик билан шуғулланмасам, Тошкентда опа-сингилларнинг қўлида фоҳишалик қилиб, пулларни тўлаб беришимни айтишди…

 

Орадан бир неча кун ўтиб, 69 ёшли аёл қўнғироқ қилиб, тиббий текширувлардан ўтишим учун эгизак опага пул жўнатганини, барча тиббий текширувлардан ўтиб Дубайга кетишга тайёр туришимни айтди. Нима қилишимни билмай, Бектемир туман ИИО ФМБга бордим…

 

Тезкор тадбирга кўра, эгизак опа билан учрашиш учун Тошкент халқаро аэропортига бордим. Ўша ерда коронавирус текширувларидан ўтдим, ҳақини эгизак опа ёнидан тўлади, хайрлашиб кетдик. Шу куни яна қўнғироқ қилиб, бир мижозга “хизмат кўрсатиб”, унга пул ишлаб кетишим кераклигини айтди. Унинг уйига борганимда нотаниш эркак спиртли ичимлик ичиб ўтирганини кўрдим. Уларнинг олдига киришдан аввал диктафонимни ёқиб қўйдим. Эгизак опа ва нотаниш эркак Дубайда қандай ишлаш кераклиги, агарда айтилган ишларни қилмасам ўзимга ёмон бўлишини дўқ қилиб тушунтиришди. Мендан Дубайга фоҳишалик билан шуғулланиш учун эмас, балки дўконда сотувчилик қилиш учун кетаётганим тўғрисида тилхат ёзиб беришимни сўради, ИИО ФМБга берган аризам юзасидан ҳолатлар текширилаётгани маълум бўлиб қолмаслигини олдини олиш учун тилхат ёзиб бердим. Улар сарфлаган пулларни Дубайда “ишлаб” қопламагунимга қадар белгиланган хонадан чиқмаслигим ва топган пулимни қўлимга олмаслигини айтишди. Эртаси куни тонгда эгизак опа билан бирга Тошкент халқаро аэропортига бордим. Шунга қадар эгизак сингил телефонда алоқада бўлиб, қаерда эканим, нималар билан шуғулланаётганимни билиб туришди. Шу тариқа тазкор тадбир давомида улар қўлга олинди.

           

 

СУД ҲУКМ ҚИЛДИ

Эгизак опага Жиноят кодексининг 135-моддаси (одам савдоси) 2-қисми “е” банди билан айбли деб топилди ва ЖКнинг 57-моддасини қўллаб, 3 йил озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланди. ЖКнинг 60-моддасига мувофиқ, жиноят ишлари бўйича Бектемир туман судининг 2020 йилдаги ҳукмига кўра, ЖКнинг 131-моддаси (қўшмачилик қилиш ёки фоҳишахона сақлаш) 2-қисми билан тайинланган озодликни чеклаш жазосининг ўталмай қолган озодликни чеклаш жазосини қисман қўшиш йўли билан унга 3 йил 1 ой муддатга озодликдан махрум қилиш жазоси тайинланди. Судланувчи суд залидан қамоққа олинди.

 

 Эгизак опага эса 3 йил озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланди, суд залидан қамоққа олинди.

 

69 ёшни қарши олган судланувчига эса 4 йил озодликни чеклаш жазоси тайинланди.

 

Умиджон ХАКИМОВ,

жиноят ишлари бўйича

Бектемир туман суди судьяси

БИР ИНСОННИНГ ДАҲШАТЛИ КАСАЛЛИККА ЧАЛИНИШИГА САБАБЧИ БЎЛГАН ЭРКАККА ҲУКМ ЎҚИЛДИ

Бугунги кунда миллионлаб инсонларнинг умрига зомин бўлаётган, тинч оилаларни пароканда қилаётган ОИВ инфекцияси ўзининг аянчли оқибатлари билан инсониятнинг энг долзарб муаммоси бўлиб қолмоқда. Бу касалликни юқтирган инсон Жиноят кодексининг тегишли моддалари талаблари билан таниширилиб, огоҳлантирилади. Қуйида сизга таништирмоқчи бўлган қаҳрамонимизга мазкур модда талаблари яхши таниш бўлса-да, унга риоя қилмади, балки бошқа бир инсоннинг даҳшатли касалликка чалинишига сабабчи бўлди…

 

Огоҳлантирилганига қарамай…

Ихтиёр (исм ўзгартирилган) Тошкент шаҳар ҳокимияти Соғлиқни сақлаш Бош бошқармаси, Тошкент шаҳар ОИТСга қарши курашиш марказида, ОИВ инфекцияси билан касалланганлиги учун назоратга олинади. У Ўзбекистон Республикасининг 1999 йил 19 августдаги 816-1-сонли “Одамнинг иммунитет танқислиги вируси билан касалланишининг (ОИВ касаллигининг) олдини олиш тўғрисида”ги Қонуни ва ЖКнинг 113-моддаси талаблари билан таништирилиб, огоҳлантирилади. Аммо Ихтиёр ўзининг ОИВ касаллиги билан оғриганини била туриб, буни яширган ҳолда фуқаро Дилнозага шаръий никоҳ асосида уйланади. У билан ҳимояланмаган ҳолда бирга бўлиб, ОИВ/ОИТС касаллигини юқтиради. ОИВ инфекцияси аниқланган Дилноза Тошкент шаҳар ОИТСга қарши курашиш марказининг тиббий маълумотномасига асосан диспансер назоратига олинади.

 

“Касал эмасман, деб ўйладим…”

Суд мажлисида судланувчи Ихтиёр ўз айбига тўлиқ иқрор бўлиб, қуйидагича кўргазма берди:

– Ҳақиқатан ҳам Тошкент шаҳар ОИТСга қарши курашиш марказида, ОИВ инфекцияси билан касалланганлигим учун назоратга олинганман. Ўзбекистон Республикасининг 1999 йил 19 августдаги 816-1-сонли “Одамнинг иммунитет танқислиги вируси билан касалланишининг (ОИВ касаллигининг) олдини олиш тўғрисида”ги Қонуни ҳамда ЖКнинг 113-моддаси талаблари билан таништирилиб, огоҳлантирилдим. Ўша пайтда соғлиғимда ўзгариш бўлмаганлиги, ўзимни яхши ҳис қилганим сабабли, касал эмасман, шифокорлар адашган бўлиши мумкин, деб ўйладим. Даволанишга ҳам бормадим. Кейин Дилноза билан танишиб қолдим. Унга касаллигим ҳақида айтмадим, яширдим. Шаръий никоҳ асосида турмуш қурдик. Аслида унга қасддан касаллик юқтириш ниятим йўқ эди. Биринчи турмуш ўртоғимга касаллик юқмаганига Дилонозага ҳам юқмайди, деб ўйлаб, хато қилибман. Ҳозирда содир қилган хатти-ҳаракатларим оқибатини тушуниб етдим. Қилган ишимдан пушаймонман. Оилавий шароитимни, моддий аҳволимни, қарамоғимда онам, ногирон укам ва синглим борлигини инобатга олиб, енгиллик беришингизни сўрайман.

 

“Эримга нисбатан даъвом йўқ…”

Суд мажлисида жабрланувчи Дилноза қуйидагиларни маълум қилди:

– Мен у киши билан шаръий никоҳ асосида турмуш қурганман. У ҳеч қачон менга ОИВга чалинганини айтмаган. Бу ҳақда гап ҳам бўлмаган. Эрим мен билан ҳимояланмаган ҳолда бирга бўлгани учун ОИВ/ОИТС касаллигини юқтирди. Ҳозирда турмуш ўртоғимга нисбатан ҳеч қандай даъвом йўқ. Унга енгиллик беришингизни ва қамоқ билан боғлиқ бўлмаган жазо тайинлашингизни сўрайман.

 

Озодликдан чеклаш жазоси тайинланди

Ихтиёр Жиноят кодексининг 113-моддаси 4-қисмида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли, деб топилди. Унга нисбатан Жиноят кодексининг 113-моддаси 4-қисми билан, ЖКнинг 57-моддасини қўллаб, 5 йил муддатга озодликни чеклаш жазоси тайинланди.

Зохиддин НУРИДДИНОВ,

жиноят ишлари бўйича Олмазор туман суди судьяси,

 

Лола Шоимова, журналист

ОГОҲ БЎЛИНГ! ТОШКЕНТДА БОЛА ЕТАКЛАГАН ФИРИБГАР АЁЛ…

Дунёда онадек меҳрибон, куюнчак ва жонкуяр зот бўлмаса керак. Шунинг учун ҳам оналар шаънига ҳар қанча мақтов, ҳар қанча таъриф-тавсифлар айтсак, камлик қилиши табиий. Халқимиз аёлни келажак яратувчиларининг тарбиячиси, меҳрибон она, садоқатли умр йўлдоши ва жамиятда ўз мавқеига эга фаол инсон сифатида ҳурмат қилади ва эъзозлайди. Лекин баъзи аёлларнинг ўз шаънига номуносиб тарзда жиноятга қўл ураётганлиги ачинарли бўлса ҳам, аччиқ ҳақиқатдир…

 

Пул топишнинг энг осон йўли…

Тенгқурлари билим олиш билан овора бўлган бир пайтда эрта турмушга чиққан Зилола (исм ўзгартирилган) ёши йигирма тўртга тўлганда икки боланинг онасига айланган, камига турмушидан ажрашган эди. У шундай жиноятга қўл урдики, “Моддий етишмовчилик туфайли шу йўлга киришга мажбур бўлдим”, деб ўзини оқлади. Ҳаёт паст-баландликлардан иборат, тўқчилик-йўқчилик ҳамманинг бошидан ўтиши мумкин. У бошқа аёллар каби сабр қилишни, ҳалол меҳнат қилиб, пул топишни истамади. Бел оғритмай пул топишнинг энг қулай йўли, деб фирибгарликни касб қилди.

 

Бечора аёл қиёфасига киради

Зилола ўғли Сарварни етаклаганча кўчага чиқади. У олдига келиб тўхтаган машина эгаси Камолдан “Самарқанд дарвоза” маҳалласига олиб боришни сўрайди. Йўл кира нархини келишиб, йўловчи сифатида машинага ўтиради. Машина манзил томон йўл олади. Чилонзор туманидаги дорихоналардан бири олдида ҳайдовчидан машинани тўхтатишни илтимос қилади. Боласининг мазаси бўлмаётгани учун дори олмоқчилигини айтади. Кейин ҳамёнини кавлаган одам бўлиб, “Пулим уйда қолиб кетибди”, деб бечора, чорасиз аёл қиёфасига киради. Камолнинг унга раҳми келади, манзилга етганда қайтариш шарти билан Зилолага 170 000 сўм пул беради. Зилола гўёки дори олган киши бўлиб, дорихонага кириб чиқади. Ҳайдовчи уни кутиб туради. Зилола унга боласини энагага ташлаши лозимлигини айтади ва айтилган манзилга етганда Камолнинг 10 000 000 сўмлик “iPhone XS MAX” русумли уяли алоқа воситасини қўнғироқ қилиш учун олиб, фарзандини энагасининг хонадонига ташлаб чиқиш баҳонасида автомашинадан тушади. Кейин эса кўп қаватли уйлар орасига кириб, кўздан ғойиб бўлади. Алданган ҳайдовчи эса бармоғини тишлаб қолаверади. Зилола ўзининг бу қилмиши билан Камолга жами 10 170 000 сўмлик зарар етказади.

 

Яна “ов”га чиқди

Иши хамирдан қил суғургандек осон битиб, мўмайгина пул топганидан илҳомланган Зилола эртаси куни ўғлини етаклаганча, яна “ов”га чиқади. Унинг бу сафарги ўлжаси “MATIZ” русумли автомобиль эгаси Зафар бўлади. У Зафарни ҳам аввалги “схема” бўйича алдайди. Фақат ҳайдовчи бу сафар унга дори олиш учун 200 000 сўм беради. Яна бир кун олдинги ҳолат такрорланади. Энагага қўнғироқ қилиш учун ҳайдовчининг 100 АҚШ долларлик “RedMi 5” уяли алоқа воситасини олиб, кўп қаватли уйлар орасига кириб, воқеа жойидан яширинади. У ўзининг бу ҳаракати билан Зафарга жами 1 226 287 сўмлик моддий зарар етказади. Мазкур ҳолат кейинги кун ҳам такрорланади. Зилола “Нексия-3” ҳайдовчиси Комилнинг 50 000 сўм пулини ва 2 500 000 сўмлик “RedMi Note 8 PRO” уяли алоқа воситасини қўлга киритиб, воқеа жойидан қочиб кетади ва Комилга 2 650 000 сўмлик моддий зарар етказади.

 

Жазо шартлига алмаштирилди

Суд Зилолага жазо тайинлашда унинг аёллигини, оилавий ва мулкий аҳволини, қарамоғида икки нафар вояга етмаган фарзандлари борлигини, муқаддам судланмаганлигини, жабрланувчиларга етказилган зарарни тўлиқ қоплаганлигини, жабрланувчиларнинг унга нисбатан даъвоси йўқлигини ҳисобга олиб, ЖКнинг 168-моддаси 3-қисми “б” банди билан ЖКнинг 57-моддасини қўллаб, 3 йил муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазосини тайинлади. Зилолага нисбатан  ЖКнинг 72-моддаси қўлланилиб, тайинланган озодликдан маҳрум қилиш жазоси шартлига алмаштирилди ва 1 йил синов муддати белгиланди.

 

Дилшод КАМИЛОВ,

жиноят ишлари бўйича
Учтепа туман суди раиси,

 

Лола Шоимова, журналист

ҚАЙНОНАСИ ВА РАФИҚАСИНИ ПИЧОҚЛАГАН ЙИГИТГА ҲУКМ ЎҚИЛДИ

Cудланувчи Ихтиёр (исми ўзгартирилган) турмуш ўртоғи Холида уни ташлаб кетиб, фарзандини бермагани, қайнонаси Санобар эса қўпол муносабатда бўлгани сабабли, ўч олиш мақсадида  уларни шафқатсизларча пичоқлайди. Оқибатда олган тан жароҳати туфайли ҳар икки аёл оламдан ўтади…

 

“Рафиқамнинг хулқи ёмон эди…”

Судланувчи Ихтиёр суд мажлисида айбига қисман иқрор бўлиб, қуйидагича кўрсатма берди:

– Холида билан 2014 йилда танишиб, уни яхши кўриб қолганман. Ўшанда у холасининг уйида яшарди. Оиласидагилар билан муносабати яхши бўлмагани учун турли жойларда яшаб юрарди. Одамлар уни хулқи ёмон қиз, деб таърифлашларига қарамай, ёқтириб қолганим учун уйланмоқчи бўлдим. Аммо онам бизнинг турмуш қуришимизга қаршилик қилди. Биз эса шаръий никоҳ ўқитиб, яширинча яшаб юрдик. Холиданинг ҳомиладорлиги маълум бўлгач, бу ҳақда онамга айтдим. У “ҳомиладор аёл уйсиз сарсон бўлмасин”, деб тўй қилишга рози бўлди. Тўй бўлди, қизим дунёга келди. Аввалига яхши яшадик, аммо кейинчалик Холиданинг онаси турмушимизга аралаша бошлагач, эр-хотин тез-тез урушиб қоладиган бўлдик. Хотиним синглим ва онамни ҳурмат қилмай қўйди. Охирги пайтларда ҳеч кимдан сўрамай, қизимни кўтариб кетиб қоладиган одат чиқарди. Охирги маротаба кетиб қолганида орқасидан борсам қизимнинг ранги-рўйи бир аҳволда экан. Уйга келиб, бу ҳақда онамга айтгандим, у холам билан бориб, рафиқам ва қизимни олиб келишини айтди. Онамга борманг, деганимга қарамай, уйдан чиқиб кетди. Орадан 5-10 дақиқа ўтгач, кўчадан онам билан қайнонамнинг бақирган овози эшитилди. Жаҳл билан ошхона пичоғини олиб, кўчага чиқдим. Кўчада қайнонам билан онам гаплашаётган, 5-6 метр узоқликда рафиқам қизимни кўтарганча кетаётган экан. Унинг орқасидан етиб олиб, бир неча маротаба пичоқ урдим. Буни кўриб, қайнонам югуриб келиб, менга ташланди. У мени хақорат қилгани алам қилиб, унга ҳам бир неча маротаба пичоқ урдим. Онам мени тўхтатиш мақсадида оёғимдан маҳкам ушлаб олди. Жаҳл устида неча маротаба пичоқ урганим эсимда йўқ. Кейин ўзимни ихтиёрий равишда ички ишлар ходимларига топширдим. Ҳозирда қилмишимдан пушаймонман…

 

“Ҳаммасига онасига айбдор…”

Суд мажлисида розилиги асосида гувоҳ тариқасида сўроқ қилинган Дилобар қуйидагиларни маълум қилди:

– Судланувчи Ихтиёр ўғлим бўлади. У Холидани севиб қолиб уйланмоқчи бўлганида ҳақиқатан ҳам қаршилик қилганман, чунки ҳеч кимдан у ҳақда яхши гап эшитмадим. Аммо ўғлим “Холиданинг ҳеч кими, яшаш жойи йўқлигини, уни никоҳига олса савоб бўлишини айтиб, оёқ тираб туриб олди. Кейинчалик унинг ҳомиладорлигини эшитиб, тўйга рози бўлдим. Қуда тарафдан ҳеч ким тўйга келмади. То онаси пайдо бўлгунча ҳаммаси яхши эди. У келгандан кейин гап-сўз кўпайди. Ҳаммасига онаси айбдор…

 

“Куёв туҳмат қиляпти…”

Суд мажлисида сўроқ қилинган жабрланувчининг қонуний вакили қуйидагиларни баён қилди:

– Марҳумаларнинг бири қизим, иккинчиси набирам бўлади. Куёв туҳмат қиляпти. Набирамнинг хулқи ёмон бўлмаган, қизим ҳам у айтган даражада урушқоқ аёл эмасди, ҳаммаси туҳмат. Бу совуқ хабарни эшитиб, қизимнинг уйига келганимда, улар оламдан ўтганди. Ихтиёр қизим ва набирамни қасддан ўлдиргани учун унга энг оғир жазо берилишини сўрайман.

 

Жазо тайинланди

Судланувчи ЖКнинг 97-моддаси 2-қисми “а, ж” бандларида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли, деб топилиб, унга нисбатан 21 йил озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланди.

 

Элбекжон ТУРҒУНБОЕВ,

Тошкент шаҳар судининг жиноят ишлари бўйича судьяси,

 

Лола Шоимова, журналист.

АЛИМЕНТ ТЎЛОВЧИ ШАХС ХОРИЖГА КЕТАЁТГАНДА УНДАН АЛИМЕНТ ҚАНДАЙ УНДИРИЛАДИ?

— Икки нафар болага алимент тўлайман. Шартнома асосида Кореяга ишлагани кетиш учун ҳужжат тайёрлаяпман. Бундай ҳолларда алимент ундируви қандай бўлади?

Исми сир тутилди.

Лола ЎТАНБОЕВА, фуқаролик ишлари бўйича Учтепа туманлараро суди судьяси:

 

— Алимент тўлаши шарт бўлган шахс доимий яшаш учун ёки уч ойдан ортиқ муддатга чет давлатга кетаётганида қонунга мувофиқ ўзи таъминот бериши лозим бўлган алимент олувчилар билан алимент тўлаш тўғрисида келишув тузиши шарт.

 

Алимент тўлаш тўғрисида келишувга эришилмаган тақдирда манфаатдор шахс алимент миқдорининг пул билан тўланадиган қатъий суммада белгиланиши ва алиментни бир йўла тўлаш тўғрисида ёки алимент эвазига муайян мол-мулкни бериш ёхуд алиментни бошқа усулда тўлаш тўғрисидаги талаб билан судга мурожаат қилишга ҳақли.

 

Вояга етмаган болалар таъминоти учун алиментлар олдиндан тўланган ёки алимент тўлаш мажбуриятини таъминлаш учун гаров шартномаси тузилган бўлса, шахс алимент тўлаш тўғрисида келишув тузиш мажбуриятидан озод этилади.

 

Алиментларни олдиндан тўлаш, шунингдек алимент тўлаш мажбуриятини таъминлаш бўйича гаров шартномасини тузиш тартиби Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланади.

Алиментлар суммасини олдиндан тўлаш ёки алиментлар тўлаш мажбуриятини таъминлаш бўйича гаров тақдим этиш фақат қарздорнинг алимент тўловларидан қарздорлиги мавжуд бўлмаганда амалга оширилади.

 

Алиментларни олдиндан тўлаш ойлик иш ҳақи ва (ёки) бошқа даромадга нисбатан улушлар ҳисобида белгиланган бўлса, олдиндан тўланган алиментлар учун кейинги даврларда алимент тўловчининг ойлик иш ҳақи ва (ёки) бошқа даромади кўпайиши натижасида вужудга келадиган қўшимча алимент тўловларини тўлашдан озод қилмайди.

 

Алиментларни олдиндан тўлаш ёки алимент тўлаш мажбуриятини таъминлаш учун гаров шартномасининг тузилиши давлат ижрочиси ёки суд томонидан қарздор жисмоний шахснинг илгари белгиланган Ўзбекистон Республикасидан чиқишини вақтинча чеклашни олиб ташлаш учун асос ҳисобланади.

Skip to content