Искать:

ЎРИНДОШЛАРГА МУКОФОТ ПУЛИ БЕРИЛМАЙДИМИ?

— Туман тиббиёт бирлашмасининг Тез тиббий ёрдам бўлимида навбатчи шифокор вазифасида ўриндош бўлиб ишлайман. Яқинда ҳаммага мукофот пули беришди, лекин бизга беришмади. Ўриндошларга мукофот пули берилмайдими?

Исми сир тутилди

Дилфуза Дададжанова, фуқаролик ишлари бўйича Мирзо Улуғбек туманлараро суди судьяси:


— Ходимларнинг ўриндошлик асосида лавозимда ишлашини тартибга солувчи қоидалар Меҳнат кодекси ва Вазирлар Махкамасининг 2012 йил 18 октябрдаги 297-сонли Қарори билан тасдиқланган “Ўриндошлик асосида ҳамда бир неча касбда ва лавозимда ишлаш тартиби тўғрисида”ги Низомда келтирилган.


Ушбу Низомга асосан ўриндошларга иш ҳақини тўлаш меҳнат шартномасида кўрсатилган бўлиб, меҳнатга ҳақ тўлашнинг ҳақиқатда бажарилган иш учун (ишбай шаклида) ва меҳнатга ҳақ тўлашнинг ишланган вақтига мутаносиб (вақтбай шаклида) амалга оширилади. Ўриндошлик асосидаги иш учун меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдори ишланган вақтга пропорционал равишда, Меҳнатга ҳақ тўлашнинг ягона тариф сеткаси бўйича биринчи разряд тариф коэффициенти асосида ҳисоблаб чиқилган миқдордан паст бўлиши мумкин эмас.


Агар жамоа шартномада ёхуд бошқа маҳаллий ҳужжатларда бошқача тартиб назарда тутилмаган бўлса, ўриндошлик асосида ишловчиларга меҳнат ҳақи, мукофот, қўшимча ҳақ, устама, рағбатлантириш тўловлари ташкилотнинг барча ходимлари учун белгиланган тартибда амалга оширилади. Ушбу қоидадан шундай ҳулоса килиш мумкин-ки, иш берувчи ўриндошлик асосида ишлаётган ходимга унинг ишлаган вақти ёки бажарган иш хажмига пропорционал равишда мукофот пули, рағбатлантириш тўловларини бериши лозим бўлади.

15 ЙИЛ БИРГА ЯШАМАГАН БЎЛСА ҲАМ УЙДАН УЛУШ ТАЛАБ ҚИЛИШГА ҲАҚЛИМИ?

— Турмуш ўртоғим биринчи оиласи билан расман ажрашмаганди. Яқинда вафот этди. 15 йилдан буён бирга яшамаган бўлишса-да, хотини уй талашяпти. Айтишича, ҳозир биз яшаб турган уйда унинг улуши бор эмиш. 15 йил олдин чиқиб кетган бўлса, қандай қилиб уй талишиши мумкин? Расман ажрашмагани учун бунга ҳақлими?

Исми сир тутилди.

Анвар ЁРИЕВ, Тошкент шаҳар судининг фуқаролик ишлари бўйича судьяси:


— Оила кодексига биноан никоҳ фуқаролик ҳолати далолатномаларини қайд этиш органларида тузилади. Диний расм-русумларга биноан тузилган никоҳ ҳуқуқий аҳамиятга эга эмас.


Эр ва хотиннинг никоҳ давомида орттирган мол-мулклари, шунингдек никоҳ қайд этилгунга қадар, бўлажак эр-хотиннинг умумий маблағлари ҳисобига олинган мол-мулклари, агар қонун ёки никоҳ шартномасида бошқача ҳол кўрсатилмаган бўлса, уларнинг биргаликдаги умумий мулки ҳисобланади.


Эр ва хотиннинг никоҳ давомида орттирган мол-мулклари жумласига (эр ва хотиннинг умумий мол-мулкига) эр ва хотин ҳар бирининг меҳнат фаолиятидан, тадбиркорлик фаолиятидан ва интеллектуал фаолият натижаларидан орттирган даромадлари, улар томонидан олинган пенсиялар, нафақалар, шунингдек махсус мақсадга мўлжалланмаган бошқа пул тўловлари (моддий ёрдам суммаси, майиб бўлиш ёки саломатлигига бошқача зарар етказиш оқибатида меҳнат қобилиятини йўқотганлик муносабати билан етказилган зарарни қоплаш тарзида тўланган суммалар ва бошқалар) киради.

 

Эр ва хотиннинг умумий даромадлари ҳисобига олинган кўчар ва кўчмас ашёлар, қимматли қоғозлари, пайлари, омонатлари, кредит муассасаларига ёки бошқа тижорат ташкилотларига киритилган капиталдаги улушлари ҳамда эр ва хотиннинг никоҳ давомида орттирган бошқа ҳар қандай мол-мулклари, улар эр ёки хотиндан бирининг номига расмийлаштирилган ёхуд пул маблағлари кимнинг номига ёки эр ва хотиннинг қайси бири томонидан киритилган бўлишидан қатъи назар, улар ҳам эр ва хотиннинг умумий мол-мулки ҳисобланади.


Эр ва хотиндан бири уй-рўзғор ишларини юритиш, болаларни парвариш қилиш билан банд бўлган ёки бошқа узрли сабабларга кўра мустақил иш ҳақи ва бошқа даромадга эга бўлмаган тақдирда ҳам эр ва хотин умумий мол-мулкка нисбатан тенг ҳуқуққа эга бўлади.


Эр ва хотин уларнинг биргаликдаги умумий мулки бўлган мол-мулкка эгалик қилиш, ундан фойдаланиш ва уни тасарруф этишда тенг ҳуқуқларга эгадир.


Эр-хотиндан бирининг умумий мол-мулкни тасарруф этиш юзасидан амалга оширган битими бошқасининг бунга розилиги бўлмаганлиги сабаблигина билдирган талабига биноан ва фақат битимни амалга оширган иккинчи томон амалга оширилган битим юзасидан эр (хотин) рози эмаслигини олдиндан билгани ёки билиши лозим бўлганлиги исботланган ҳолларда суд томонидан ҳақиқий эмас деб топилиши мумкин.


Эр (хотин) ўзининг номига расмийлаштирган умумий кўчмас мол-мулкни тасарруф этиш бўйича битим тузиши учун хотин (эр)нинг нотариал тартибда тасдиқланган розилигини олиши лозим. Кўрсатилган битимни тузишга нотариал тартибда тасдиқланган розилиги олинмаган эр ёки хотин мазкур битим амалга оширилганлигини билган ёки билиши лозим бўлган кундан бошлаб бир йил давомида бу битимни суд тартибида ҳақиқий эмас деб топишни талаб қилишга ҳақлидир.


Бундан ташқари, никоҳ фуқаролик ҳолати далолатномаларини қайд этиш органида никоҳдан ажратилганлик рўйхатга олинган кундан бошлаб тугатилади.


Кўрсатиб ўтиш лозимки, эр ва хотиннинг умумий мол-мулкини бўлиш эр ва хотиндан бирининг талабига кўра, улар никоҳда бўлган даврда ҳам, никоҳдан ажралишгандан кейин ҳам, шунингдек кредитор эр ва хотиндан бирининг умумий мол-мулкдаги улушига ундирувни қаратиш учун умумий мол-мулкни бўлиш талаби билан арз қилган ҳолларда амалга оширилиши мумкин.
Низо туғилган ҳолларда эр ва хотиннинг умумий мол-мулкини бўлиш, шунингдек эр ва хотиннинг бу мол-мулкдаги улушини аниқлаш суд тартибида амалга оширилади.


Умумий мол-мулкни бўлишда суд эр ва хотиннинг ҳар бирига мулкнинг қайси қисми берилиши лозимлигини аниқлайди. Эр (хотин)га унга қарашли улушдан ошиқ қийматга эга бўлган мол-мулк бериладиган ҳолларда, хотин (эр)га тегишли пул ёки ўзга компенсация белгиланиши мумкин.

 

Шу билан биргаликда, оилавий муносабатлар тугатилганда, суд эр ва хотин алоҳида яшаган даврда орттирган мол-мулкни улардан ҳар бирининг ўз мулки деб топиши мумкин.


Бундан ташқари, Фуқаролик кодексининг 1136-моддасига биноан мерос қолдирувчининг болалари (шу жумладан фарзандликка олинган болалари), эри (хотини) ва ота-онаси (фарзандликка олувчилар) тенг улушларда қонун бўйича биринчи навбатдаги ворислик ҳуқуқига эга бўладилар. Мерос қолдирувчининг вафотидан кейин туғилган болалари ҳам биринчи навбатдаги ворислар жумласига киришлари белгиланган.

ЙЎҚОЛГАН ҲУЖЖАТЛАРНИ ТИКЛАШ УЧУН ЎЗБЕКИСТОНГА ҚАЙТИБ КЕЛИШ КЕРАКМИ?

— Холам бундан 2 ой олдин Қозоғистонга келин бўлиб тушди. Кўчиб кетаётганида ҳамма ҳужжатлари, хусусан, паспорт, ҳайдовчилик гувоҳномаси, дипломлари йўқолган. У пойтахтда вақтинчалик «прописка»да эди. Энди ҳужжатларини тиклаши учун Ўзбекистонга қайтиб келиши керакми? «Прописка»си нима бўлади? Келин бўлиб тушган жойига «прописка»га олишмаяпти.

Исми сир тутилди.

Ахрор Сулаймонов, Тошкент шаҳар судининг фуқаролик ишлари бўйича судьяси:


— Йўқолган паспортни тиклаш тартиби Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2011 йил 5 январдаги ПФ-4262-сонли Фармонига 1-илова “Ўзбекистон Республикаси фуқаросининг биометрик паспорти тўғрисида”ги Низом билан тартибга солинади.

 

Хусусан, Низомнинг 11-бандига кўра, паспорт йўқотиб қўйилганида ID-картага алмаштирилади. Бунинг учун фуқаро ички ишлар органларининг миграция ва фуқароликни расмийлаштириш бўлинмасига шахсан мурожаат қилиши лозим.


Ҳайдовчилик гувоҳномасини тиклаш тартиби эса, Вазирлар Маҳкамасининг “Автомототранспорт воситалари ва шаҳар электр транспорт воситалари ҳайдовчиларини тайёрлаш ва қайта тайёрлаш ҳамда автомототранспорт воситаларини бошқариш ҳуқуқини берувчи ҳайдовчилик гувоҳномасини олиш учун назарий ва амалий имтиҳонларни ўтказиш бўйича нодавлат таълим хизматлари кўрсатиш фаолиятини лицензиялаш тартибини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Қарори билан тартибда солинади.

 

Хусусан, Қарорнинг 57-бандига кўра, миллий ҳайдовчилик гувоҳномаси эгасининг белгиланган тартибдаги аризаси, унинг олдинги ҳайдовчилик гувоҳномаси (эски намунадаги ҳайдовчилик гувоҳномалари учун — унинг талони ҳам) ҳамда эгасининг фуқаролик паспорти ёки унинг ўрнини босувчи бошқа ҳужжат тақдим этилганидан сўнг алмаштирилади. Бунинг учун ҳам фуқаро шахсан Давлат йўл ҳаракати хавфсизлиги хизматининг ҳудудий бўлинмасига мурожаат қилиши лозим.


Шу билан бирга қайд этиш жоизки, Қарорнинг 58-бандига кўра, автомототранспорт воситаларини охирги ўн икки ой давомида бошқарган шахсларнинг миллий ҳайдовчилик гувоҳномалари тегишли имтиҳонларсиз алмаштирилади.


Дипломни тиклаш учун эса, фуқаро қайси олий таълим муассасасини тамомлаган бўлса, ушбу муассасага мурожаат қилиши лозим.


Агар фуқаронинг яшаш жойи бўйича вақтинчалик рўйхатга қўйилган муддати тугаган бўлса, у қайтадан рўйхатга туриши учун ушбу уй эгаси (мулкдор)нинг розилиги талаб этилади.

УЗИЛГАН СИМЁҒОЧЛАРНИ КИМ ТАЪМИРЛАШИ КЕРАК?

— Ҳовлимизнинг ёнидаги симёғочлар анчадан бери яроқсиз кўринишга келган, узилиб ётибди. Шамол турганда туташувлар бўлиб туради. Маҳалла раиси ҳокимиятга чиқиш кераклигини айтди. Ҳокимиятдагилар электр таъминотига юборишди. У ерда эса «ариза ёзинг, тегишли тартибда кўриб чиқамиз», деган жавоб олдик. Бирор корхол юз берса, ким жавоб беради? Бу масалани суд орқали ҳал қилсак бўладими? Ўзи умуман бу вазиятда бизни қандай ҳақ-ҳуқуқимиз бор?

Исми сир тутилди

Жалолиддин Аббасов, фуқаролик ишлари бўйича Шайхонтоҳур туманлараро суди судьяси:


— Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “истеъмолчилар электр қурилмаларини техник эксплуатация қилиш қоидалари ва истеъмолчилар электр қурилмаларини эксплуатация қилишда хавфсизлик техникаси қоидаларини тасдиқлаш тўғрисида”ги 2020 йил 11 ноябрдаги 712-сонли қарори билан Истеъмолчилар электр қурилмаларини техник эксплуатация қилиш қоидалари тасдиқланган.

 

Мазкур қоидаларнинг мақсади истеъмолчилар электр қурилмалари ва электр тармоқларини ишончли, хавфсиз ва самарали эксплуатация қилишни таъминлаш ҳамда уларни ишга яроқли ҳолатда сақлаб туришдан иборат.


Ишлаб турган электр қурилмаларига хизмат кўрсатиш, уларда тезкор алмашлаб улашларни ўтказиш, таъмирлаш, монтаж ёки созлаш ишларини ва синашларни ташкил этиш ва бажариш махсус тайёрланган электротехник ходимлар томонидан амалга оширилиши ушбу қарор билан тартибга солинган.


Сиз мурожаатингизда кўрсатиб ўтган симёғочлар умумий истеъмолчилар электр қурилмалари бўлганлиги сабабли, мазкур масала юзасидан истиқомат қилаётган туман электр тармоқлари корхонасига мурожаат қилишингиз лозимлиги тушунтирилади.


Мурожаатингиз якуни бўйича ижобий натижа бўлмаган тақдирда, ёзма олинган рад жавоби билан мажбурият юклаш ҳақидаги талаб орқали судга мурожаат қилиш ҳуқуқингиз пайдо бўлишлиги тушунтирилади.

АЛИМЕНТ ҚАРЗДОРЛИГИНИ МАИШИЙ ТЕХНИКА БИЛАН УНДИРИШ ТЎҒРИМИ?

— Ўғлим алиментдан қарз бўлиб қолган экан. Яқинда МИБчилар уйимизга келиб, «қарзини тўламаса, ўрнига ўрин маиший техникани олиб чиқиб кетамиз», дейишди. Ахир улар ўғлимнинг пулига келмаган-ку, шунда ҳам олиб кетаверишадими? Ўғлимни номида умуман ҳеч нима йўқ. Бу вазиятда МИБчиларнинг талаби тўғрими?

Исми сир тутилди

Амина Худайбергенова, фуқаролик ишлари бўйича Мирзо Улуғбек туманлараро суди судьяси:


— Боланинг таъминотига алимент ундириш тўғрисидаги суднинг қарори қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда ижро этилиши кўрсатилган.
Алимент қарздорлиги бўйича ундириш ишларини амалга оширишда алимент тўловчининг дастлаб ойлик даромад манбаига қаратилади.

 

Агар алимент тўловчи қарздорликни тўлашдан бош тортган тақдирда, унга тегишли бўлган барча мол-мулклар хатланади ва мажбурий реализация қилинади.
Қонунда ундирув қаратилиши мумкин бўлмаган мол-мулк рўйхати келтирилган бўлиб, улар Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланадиган, қарздор ва унинг оила аъзолари нормал турмуш кечириши учун зарур бўлган уй анжомлари ва жиҳозлари, кийимлар ҳамда бошқа буюмлар ҳисобланади.

 

Қарздорнинг мол-мулкини хатлаш мол-мулкни рўйхатга олишдан, уни тасарруф қилиш ман этилганлигини эълон қилишдан, зарур ҳолларда эса, мол-мулкдан фойдаланиш ҳуқуқини чеклашдан, уни олиб қўйиш ёки сақлашга топширишдан иборатдир.


Сиз ўзингизга тегишли бўлган шахсий буюмларингизни қарздорлик учун хатланганидан норози бўлсангиз, Мажбурий ижро бюроси давлат ижрочисига нисбатан мулкни хатлов (арест)дан чиқариш тўғрисидаги даъво аризаси билан фуқаролик судига мурожаат қилиш ҳуқуқингиз бор.

ЖИНОЯТ ИШЛАРИ БЎЙИЧА СУДЛАР ФАОЛИЯТИ ЮЗАСИДАН 2022 ЙИЛДАГИ ФАОЛИЯТИ ҲАҚИДА АХБОРОТ

Жиноят ишлари бўйича Тошкент шаҳар судлари томонидан 2022 йил давомида 12.141 (9.325) нафар шахсга нисбатан 9.807 (7.427) та жиноят ишлари кўриб тамомланган. Ўтган йилга нисбатан кўриб тамомланган ишлар сони 2.380 тага (32%), жавобгарликка тортилган шахслар сони эса 2.816 нафарга (30,2%) кўпайган.

 

Судлар томонидан 2022 йил давомида жами 161 (148) нафар шахсга нисбатан оқлов қарорлари чиқарилган, 2.321 (1.583) ҳолатда тергов органи томонидан асоссиз қўйилган моддалар айбловдан чиқарилган.

 

Жиноят оқибатида етказилган 293,4 млрд. сўмдан ортиқ моддий зарарнинг ўрнини қоплаган 1.109 нафар шахсга нисбатан озодликдан маҳрум қилиш билан боғлиқ бўлмаган жазолар тайинланган, 1.759 нафар шахс суд залида қамоқдан озод қилинган.

 

Одил судловни амалга оширишда жамоатчиликнинг кафиллиги асосида жами 114 нафар шахсларга нисбатан озодликдан маҳрум қилиш билан боғлиқ бўлмаган ёки қонунда назарда тутилганидан кўра енгилроқ жазолар тайинланган, 206 нафар шахсга тайинланган жазолар енгилроқ жазо билан алмаштирилган, 2.403 нафар шахс муддатидан илгари жазодан (қамоқдан) озод қилинган.

 

Жиноят ишларининг 4.851 таси ижтимоий хавфи катта бўлмаган, 2.405 таси унча оғир бўлмаган, 4.337 таси оғир ва 548 таси ўта оғир тоифадаги жиноятларни ташкил этган.

 

Соҳалар бўйича қарайдиган бўлсак, КОРРУПЦИЯга оид кўриб тамомланган ишлар бўйича шахслар тоифасида:

  • Соғлиқни сақлаш соҳасида 16 нафар шахс;
  • Таълим соҳасида 32 нафар шахс;
  • Банк йўналиши бўйича 7 нафар шахслар жиноий жавобгарликка тортилган.

Судланган шахсларнинг 1.063 (11,4%) нафарига жарима, 2.398 (25,7%) нафарига ахлоқ тузатиш ишлари, 1.713 (18,3%) нафарига озодликни чеклаш, 3.710 (39,7%) нафарига озодликдан маҳрум қилиш, 121 (1,3%) нафарига мажбурий жамоат ишлари жазоси тайинланган бўлса, 331 (3,5%) нафар шахс шартли ҳукм қилинган.

Судланганларнинг:

1016 нафарини (10,8%) аёллар,

246 нафарини (2,6%) вояга етмаганлар,

381 нафарини (46,9%) ёшлар,

238 нафарини (2,5%),

60 ёшдан ошган эркаклар,

106 нафарини (1,1%) чет эл фуқаролари,

8 нафарини (00,8%) тадбиркорлар ташкил этган.

 2.245 (2.185) нафар муқаддам судланган шахслар томонидан такроран жиноят содир этилган.

СУДЛАНГАНЛИК ҲОЛАТИ ТУМАНЛАР КЕСИМИДА

Судлар

Умумий
судланганлар* сони

  

Ўтган ҳисобот даври
билан фарқи

 

2021 йил 12 ойи

2022 йил 12 ойи

Сон
ҳисобида

Фоиз
ҳисобида

 

Чилонзор туман

765

1145

380

49,7

 

Шайхонтоҳур уман

630

900

270

42,9

 

Юнусобод туман

791

981

190

24,0

 

Миробод туман

635

892

257

40,5

 

Учтепа туман

698

868

170

24,4

 

М.Улуғбек туман

682

848

166

24,3

 

Яшнобод  туман

619

826

207

33,4

 

Сирғали туман

589

795

206

35,0

 

Олмазор туман

605

767

162

26,8

 

Бектемир туман

405

608

203

50,1

 

Яккасарой туман

624

567

– 57

– 9,1

 

Янгиҳаёт туман

325

480

155

47,7

 

ЖАМИ

7137

9338

2201

30,8

 

СОДИР ЭТИЛГАН ЖИНОЯТЛАР МОДДАЛАР КЕСИМИДА ТАҲЛИЛИ

№

ЖК моддаси

2021 й. 12 ой

2022 й. 12 ой

-/+

Фоизи

1.        

Ўғрилик (ЖК 169-модда)

1217

1529

+312

25,6%

2. 

Гиёвандлик воситалари билан жиноятлар (ЖК 270-276-модда)

933

1218

+285

30,5 %

3. 

Ўзлаштириш ёки растрата йўли билан талон-торож  қилиш (ЖК 167-модда)

360

523

+163

45,2%

4. 

Безорилик (ЖК 277-модда)

474

506

+ 32

6,7 %

5.      

Талончилик (ЖК 166-модда)

387

451

+64

16,5%

6.

Ҳаракат хавфсизлиги қоидаларини бузиш (ЖК 266-модда)

300

357

+57

19 %

7. 

Қасддан баданга оғир ва ўртача оғирликда жароҳат атказиш (ЖК 104-105-моддалар)

291

293

+2

0,6 %

8 

Пора олиш,бериш, воситачилик қилиш (ЖК 210-212-модда)

162

251

+89

55%

9

Босқинчилик (ЖК 164-модда)

145

125

-20

13,7 %

10

Транспорт воситаларини олиб қочиш
(ЖК 267-модда)

36

75

+39

108%

11   

Қасддан одам ўлдириш (ЖК 97-101-моддалар)

50

47

-3

6 %

12 

Пора олиш (ЖК 210-модда)

10

19

+9

90 %

13

Номусга тегиш (ЖК 118-модда)

10

10

0

0 %

Давлат раҳбари томонидан судлар олдига қўйилган вазифалардан келиб чиқиб, ўтган давр мобайнида 3.638 та (37,1%) жиноят ишлари сайёр суд мажлисларида кўриб чиқилган. Жиноятнинг сабаблари ва унинг содир этилишига имкон берган шарт-шароитларни бартараф қилиш тўғрисида 8.257 та (84,2 %) суднинг хусусий ажримлари чиқарилган, суд амалиёти юзасидан 45 та умумлаштириш қилиниб, натижаси юзасидан туман судларига тегишли кўрсатма ва тавсиялар берилган.

 

            Ўз навбатида соҳалар бўйича жиноятчилик содир қилинган аҳволи юзасидан:

 

Тошкент шаҳар Соғликни Сақлаш бош бошқармасига,

 

Тошкент шаҳар Халқ таълими бош бошқармасига,

 

Тошкент шаҳар ИИББга тақдимномалар чиқарилган.

“Менинг маҳаллам – менинг судьям” ғояси асосида судьялар ўзларига бириктирилган Тошкент шаҳридаги 579 та маҳалла фуқаролар йиғинларида ҳуқуқбузарликлар профилактикаси, жиноятчиликка қарши курашиш, аҳолининг ҳуқуқий саводхонлигини ошириш, мавжуд муаммоларни тизимли ҳал этиш юзасидан сайёр учрашувлар ўтказиб келмоқдалар.

 

Тошкент шаҳар судининг иш режасига киритилган “Аёллар дафтари” асосида Тошкент шаҳридаги барча маҳаллаларга судьялар бириктирилган ва доимий равишда ишлар олиб борилмоқда.

 

Хусусан, 5.080 та хуқуқий ёрдамга мухтож аёллар судьялар томонидан қабул қилиниб, уларнинг барчасига ҳуқуқий тушунтиришлар берилди.    

МАЪМУРИЙ ҲУҚУҚБУЗАРЛИККА ОИД ИШЛАР КЎРИЛИШИ ЮЗАСИДАН

 

Тошкент шаҳар ва жиноят ишлари бўйича туман судлари томонидан 2022 йил давомида 115.666 (89.526) нафар шахсга нисбатан 101.617 (78.324) та маъмурий ишлари кўриб тамомланган. Ўтган йилга нисбатан кўриб тамомланган ишлар сони 23.293 тага (29,7%), шахслар сони эса 26.140 нафарга (29,2%) КЎПАЙГАН.

 

Кўриб тамомланган 75.485 (60.674) та иш бўйича 86.218 (69.564) нафар шахсга нисбатан қарор чиқарилган, 29.448 (19.962) нафар шахсга нисбатан 26.132 (17.650) та ишлар тугатилган.

 

Маъмурий ҳуқуқбузарликка тортилган шахсларнинг 58.102 (67,4%) нафарига жарима, 339 (0,4%) нафарига махсус ҳуқуқдан маҳрум қилиш, 27.759 (32,2%) нафарига маъмурий қамоқ жазолари тайинланган.

 

Тугатилган ишлардан 3.802 (2.907) нафар шахсга нисбатан Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 21-моддаси қўлланилиб огоҳлантирилган, 25.646 (16.468) нафар шахсга нисбатан Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 271-моддасига кўра тугатилган.

 

Жами 7.708 (6.655) нафар шахсга нисбатан кўриб тамомланган материаллардан 5.311 (4.854) нафар шахсга нисбатан қаноатлантирилган, 2.397 (1.801) нафар шахсга нисбатан рад қилинган.

 

Ҳуқуқбузарлик содир қилганларнинг:

 

309 нафарини (49,1%) ёшлар,

 

20.826 нафарини (24,1%) аёллар,

 

749 нафарини (7,8%) тадбиркорлар,

 

806 нафарини (5,5%) 60 ёшдан ошганлар,

 

840 нафарини (0,9%) чет эл фуқаролари,

 

328 нафарини (0,3%) вояга етмаганлар ташкил этган.

МУРОЖААТЛАР

 

2022 йил давомида жиноят судлов ҳайъати бўйича шаҳар ва туман судларига жами 7.194 (19.984) та мурожаатлар келиб тушган. Шундан 13 (21) таси тегишлилиги бўйича юборилиб, 7.181 (19.855) тасига ўрганиб жавоб берилган, мурожаатларнинг 887 (14.917) таси қаноатлантирилган, 39 (60) таси рад этилган ва 6236 (4878) та мурожаатларга тегишли тушунтиришлар берилган, 19 (108) та мурожаат кейинги ҳисобот даврига қолдиқ бўлиб қолган.

Ўрганиб жавоб берилган 7181 (19.855) та мурожаатлар мазмунига кўра қуйидагича тақсимланади:

– 263 (35) таси суд ҳужжатидан норози бўлган (процессуал тартибда берилган шикоятлардан ташқари) мурожаатлар бўлиб, шундан 17 (1) таси қаноатлантирилган, 3 (2) таси рад этилган 243 (32) тасига тушунтириш берилган;

 

– 100 (30) та мурожаат суд ҳужжатининг ижроси юзасидан бўлиб, шундан 31 (14) таси қаноатлантирилган, 69 (16) тасига тушунтириш берилган;

 

– 5.678 (19.790) та мурожаат бошқа масалалар юзасидан бўлиб, шундан 963 (14.917) таси қаноатлантирилган, 27 (0) таси рад этилган, 4688 (4878) тасига тушунтириш берилган.

 

– 60 (57) та судья ва суд ходимларининг хатти-ҳаракатларидан юзасидан бўлиб, шундан 1 (1) таси қаноатлантирилган, 1 (6) таси рад этилган, 58 (50) тасига тушунтиришберилган.тушунтириш берилган.

 

– 40 та мурожаатлар фуқароларнинг ташаккурномаларини ташкил этган.

 

 2022 йил давомида жисмоний ва юридик шахслар (вакиллари)дан келиб тушган мурожаатлар барчаси қонунда белгиланган муддат ичида кўриб чиқилган.

 

Тошкент шаҳар суди

матбуот хизмати

ФУҚАРОЛИК ИШЛАРИ БЎЙИЧА СУДЛАРНИНГ 2022 ЙИЛДАГИ ФАОЛИЯТИ ҲАҚИДА АХБОРОТ

Ўтган 2022 йилни сарҳисоб қилар эканмиз, Тошкент шаҳар фуқаролик ишлари бўйича судлари томонидан одил судловни амалга ошириш орқали қонун устуворлигини таъминлаш йўлида бир қатор ишлар амалга оширилди. Жумладан, йил давомида судлар томонидан 73.178 та фуқаролик иши кўриб тамомланган бўлиб, фуқаролик ишлари сони ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 19.180 та ёки 35.5 фоизга кўпайган. (2021 йилда бу кўрсаткич 59.998 тани ташкил этган).

 

Кўриб тамомланган ишларнинг 62.270 таси (85.1 фоизи) бўйича ҳал қилув қарори чиқарилган (шундан 56 285 та (90.4 фоизи) бўйича даъво талаблари қаноатлантирилган, 5985 таси (9.6 фоиз) рад этилган), 773 та (1.05 фоиз) фуқаролик иши бўйича иш юритиш тугатилган, 10.135 та (13.8 фоиз) аризалар кўрмасдан қолдирилган.

 

Ҳакамлик судларининг ҳал қилув қарорларига доир 164 та ва материал шаклида 14.096 та аризалар ҳал қилинган.

 

Шу билан бирга, туманлараро судлари томонидан 40.743 та аризалар суд буйруғи тартибида ҳал қилинган бўлиб, ушбу кўрсаткич ўтган йилга нисбатан 16.763 та (69.9 фоиз)га кўпайган.

 

Демак, судлар томонидан 2022 йилда ҳал қилинган жами ишлар 128.181 тани ташкил этган.

 

Кўрилган ишлар Тошкент шаҳрида фаолият кўрсатаётган 5 та фуқаролик ишлари бўйича туманлараро судлари кесимида таҳлил қилинганда, шундан:

 

096 таси (20 341 та иш ва 12 755 та с/б) Яккасарой туманлараро суди,

 

812 таси (19.555 та иш ва 8 257 та с/б) Мирзо Улуғбек туманлараро суди,

 

475 таси (19 713 та иш ва 7 762 та с/б) Миробод туманлараро суди,

 

917 таси (15 692 та иш ва 9 225 та с/б) Шайхонтоҳур туманлараро суди,

 

881 таси (12 137 та иш ва 9 225 та с/б) Учтепа туманлараро суди ҳиссасига тўғри келади.

Туманлараро судларда 44 нафар судьялик штати мавжуд бўлиб, 2022 йил якунида 43 нафар судья фаолият кўрсатди. Ҳар бир судьянинг ўртача ойлик иш ҳажми 271 та ишни ташкил этган.

 

Кўрилган ишлар бўйича судга даъво ариза (ариза)лар билан муроаат қилишда давлат фойдасига 34.629.058.755 сўм давлат божи ихтиёрий тўланган бўлиб, қабул қилинган якуний суд ҳужжатларига асосан давлат бюджетига 134.226.239.541 сўм давлат божи ундирилиши белгиланган.

 

Бундан ташқари, 2022 йилда суд ҳужжатларига асосан жами 2.677.493.889.229 сўмлик 182.642 та ижро ҳужжатлари ижро қилиш учун Мажбурий ижро бюроси органларига юборилган. Уларнинг 1.046.476.742.121 сўмлик 78.532 таси ёки 43 фоизи амалда ижроси таъминланган, қолган 1.363.667.126.969 сўмлик 96.216 таси ёки 52,6 фоизи ижросини таъминлаш юзасидан давлат ижрочилари томонидан ижро ҳаракатлари олиб борилмоқда.

 

Суд буйруғи тартибида ҳал қилинган 40.743 та аризалар тоифалар кесимида таҳлил қилинганда:

 

  • 064 таси хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатлари аъзоларидан тўловларни ундириш,
  •  
  • 7499 таси ёзма битимга асосланган ва қарздор томонидан тан олинган талаблар,
  •  
  • 7404 таси коммунал хизматлар бўйича қарздорликни ундириш,
  •  
  • 5077 таси вояга етмаган болалар таъминоти учун алимент ундириш,
  •  
  • 3977 таси солиқ ва бошқа мажбурий тўловларни ундириш,
  •  
  • 1721 таси иш ҳақи ундириш ҳақидаги талабларни ташкил этган.

2022 йил давомида Тошкент шаҳар фуқаролик ишлари бўйича судлов ҳайъати томонидан суд ҳужжатларига нисбатан берилган шикоят (протест)лар асосида 3170 та ишлар апелляция тартибида кўрилган бўлиб, ушбу кўрсаткич ўтган йилнинг шу даврига (2577 та) нисбатан 593 тага (23.0 фоиз) ошган.

 

Таҳлиллар шуни кўрсатмоқдаки, суд ҳужжатларига нисбатан апелляция тартибида келиб тушган шикоят (протест)лар туманлараро судлари томонидан жами кўрилган (87.438 та) ишларнинг 3,6 фоизини ташкил этган.

Апелляция инстанциясида кўрилган 3170 та ишнинг 2406 таси юзасидан суд ҳужжатлари ўзгаришсиз қолдирилиб, 571 таси ёки судлар томонидан кўрилган ишларнинг 0,6 фоизи бекор қилинган, 193 таси ёки 0,2 фоизи ўзгартирилган.

 

Тошкент шаҳар суди фуқаролик ишлари бўйича судлов ҳайъати судьяларининг ўртача ойлик иш ҳажми 20.7 тани ташкил этган (ушбу кўрсаткич Республика судларида ўртача 11,6 тани ташкил этади).

 

Таҳлиллардан кўринадики, туманлараро судлари томонидан 2021 йилга нисбатан 2022 йилда қуйидаги ишларнинг сони СЕЗИЛАРЛИ ДАРАЖАДА КАМАЙГАН:

 

қарз ундиришга доир ишлар 5405 тадан 3463 та (- 1942 та);

 

мулк ижара шартномаси билан боғлиқ (уй-жой ижарасидан ташқари) низолар 768 тадан 337 тага (- 431 та);

 

уйга киритиш ҳақидаги низолар 555 тадан 524 тага (- 31 та);

 

ишга тиклаш ҳақидаги низолар 447 тадан 412 тага (- 35 та);

 

фарзандликка олиш ҳақидаги ишлар 375 тадан 369 тага (- 6 та);

 

фуқарони муомала лаёқати чекланган ёки фуқарони муомалага лаёқатсиз деб топиш ҳақидаги ишлар 269 тадан 261 тага (- 8 та);

 

маъмурий ҳуқуқбузарлик оқибатида шахснинг ҳаёти, соғлиғи, шаъни ва обрўсига, шунингдек мол-мулкига етказилган зарарни қоплаш ҳақидаги ишлар 149 тадан 112 тага (- 37 та);

 

мулкни ноқонуний эгаликдан талаб қилиб олишга доир (уй-жой низоларидан ташқари) ишлар 116 тадан 93 тага (- 23 та).

Шу билан биргаликда қуйидаги тоифа ишлар сони КЎПАЙГАН:

 

кредит шартномасидан келиб чиқадиган низолар билан боғлиқ ишлар 261 тадан 38.042 тага (+ 14 781 та);

 

никоҳдан ажратиш ҳақидаги ишлар 7834 тадан 8 247 тага (+ 413 та);

 

ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ерларни қайтариш ва унда қурилган уй-жой ёки қурилмани бузишга доир низолар 1080 тадан 3023 тага (+ 1943 та);

 

суғурта шартномасига доир ишлар 1061 тадан 2930 тага (+ 1869 та);

 

иш ҳақини ундириш билан боғлиқ ишлар 465 тадан 683 тага (+ 218);

 

ворислик ҳуқуқидан келиб чиққан низолар 442 тадан 568 тага (+ 126);

 

уйдан кўчиришга доир низолар 442 тадан 475 тага (+ 33 та);

 

юридик аҳамиятга эга бўлган фактларни аниқлаш билан боғлиқ ишлар 359 тадан 452 тага (+ 93 та);

 

олди-сотди шартномасига доир ишлар 282 тадан 457 тага (+ 175 та);

 

жиноят оқибатида шахснинг ҳаёти, соғлиғи, шаъни ва обрўсига, шунингдек мол-мулкига етказилган зарарни қоплаш ҳақидаги ишлар 155 тадан 159 тага (+ 4 та);

 

ноқонуний жавобгарликка тортилганлик оқибатида етказилган зарарни ундиришга оид низолар 149 тадан 206 тага (+ 57 та);

 

ота-она таъминоти учун алимент ундиришга оид ишлар 105 тадан 112 тага (+ 7);

 

мол-мулкни (ашёни) эгасиз деб топишга оид ишлар 62 тадан 72 тага (+ 10 та);

 

ҳадя шартномасига доир ишлар 48 тадан 62 тага (+ 14 та).

Таҳлилий маълумотлардан кўринадики, 2022 йилда 2021 йилнинг шу даврига нисбатан судлар томонидан кўрилган ишлар сони асосан кредит, ерга оид ва ноқонуний қурилмаларни бузиш, уй-жой, суғурта шартномасига доир, никоҳдан ажратиш, олди-сотди шартномасидан келиб чиқадиган низолар ҳисобига ОШГАН.

Мазкур ишларнинг таҳлили кредит шартномалари бўйича низолар асосан тадбиркорлик субъектлари томонидан фуқароларга маиший техникалар қийматини бўлиб-бўлиб тўлаш асосида реализация қилиш ҳақидаги шартномаларга тўғри келишини, банк муассаларидан олинган кредит шартномалари бўйича мажбуриятлар ўтган йиллардаги эпидемиологик вазият сабабли аҳоли даромадининг нисбатан камайганлиги ва тўлов қобилиятининг пасайганлиги билан боғлиқ эканлигини кўрсатади.

 

Бундан ташқари, ерга оид ва ноқонуний қурилмаларни бузиш билан боғлиқ ишлар асосан фуқароларнинг иморат қуриш учун белгиланмаган ер участкаларида рухсатсиз бино-иншоот ёки уй-жой қурганликлари, захирада турган бўш ер майдонларини ўзбошимчалик билан эгаллаб олишлари ҳисобига кўпайган.

 

Статистик маълумотларга кўра, никоҳдан ажратиш ҳақидаги ишлар сони 2021 йилга нисбатан 7834 тадан 8247 та (413 та ёки 5,3 фоиз)га ОШГАН.

 

Бунда никоҳдан ажратиш қаноатлантирилган аризалар сони 2021 йилда 3596 та ёки 46 фоизни ташкил этган бўлса, 2022 йилда ушбу кўрсаткич 3727 та ёки 45,0 фоизни ташкил этган.

 

Судларда оилаларни сақлаб қолиш мақсадида даъвоси рад этилган, тарафлар ярашганлиги учун иш юритиш тугатилган ва кўрмасдан қолдирилган ишлар сони 2022 йилда ушбу тоифада кўрилган ишларга нисбатан 4520 та ёки 55,0 фоизни (2021 йилда 4.238 та ёки 54,0 фоиз) ташкил этган.

 

Шунингдек, оилаларни сақлаб қолиш борасида Оила ва хотин-қизлар бўлимларига 101 та хусусий ажримлар чиқарилган, 2500 тадан ортиқ ишлар сайёр тартибда тарафлар яшаб келаётган маҳалла фуқаролар йиғини ёки Оила ва хотин-қизлар бўлимлари биносида мутахассислар иштирокида кўриб чиқилган.

 

Никоҳдан ажратиш ҳақида кўрилган 8247 та ишнинг 4626 таси (56,0 фоизи) бўйича аёллар, 3626 таси (44,0 фоизи) бўйича эркаклар даъвогар сифатида судга мурожаат қилган. Аёлларнинг даъвоси бўйича кўрилган ишларнинг 2049 таси ёки 44,3 фоизи, эркаклар даъвоси бўйича кўрилган ишларнинг 1678 таси ёки 46,2 фоизи қаноатлантирилган.

 

Ушбу тоифа ишлар Тошкент шаҳрининг барча туманлари кесимида таҳлил қилинганда:

 

  • Мирзо Улуғбек туманида 972 тадан 990 тага,

 

  • Олмазорда 684 тадан 803 тага,

 

  • Учтепада 700 тадан 795 тага,

 

  • Сергелида 439 тадан 609 тага,

 

  • Янгиҳаётда 276 тадан 361 тага,

 

  • Бектемир туманида 152 тадан 194 тага ОШГАНлигини кўриш мумкин.

Шу билан бирга, мазкур тоифа ишлар:

 

  • Юнусобод туманида 1165 тадан 1163 тага,

 

  • Шайхонтоҳур туманида 1019 тадан 983 тага,

 

  • Яшнобод туманида 891 тадан 875 тага,

 

  • Чилонзор туманида 757 тадан 747 тага,

 

  • Миробод туманида 454 тадан 448 тага,

 

  • Яккасарой туманида 325 тадан 279 тага КАМАЙГАНлигини таъкидлаш жоиз.

Оилаларни сақлаб қолиш, болаларни соғлом оила бағрида камол топиши учун шаҳар суди томонидан жойларда никоҳ ва оила масалаларига бағишланган учрашувлар мунтазам равишда ўтказилиб келинмоқда, оилаларни яраштириш чораларини кўриш мақсадида яраштириш учун муҳлат тайинланган ва рад этилган ишлар юзасидан “Маҳалла ва оилани қўллаб-қувватлаш марказ”ларига хатлар юборилмоқда. Шунингдек, оилаларни яраштириш ишларини янада кучайтириш мақсадида Оила ва хотин қизлар давлат қўмитаси Тошкент шаҳар бошқармаси, Ёшлар ишлари агентлиги Тошкент шаҳар бошқармаси, Ўзбекистон фахрийларининг ижтимоий фаолиятини қўллаб-қувватлаш “Нуроний” жамғармасининг Тошкент шаҳар бўлими, Оила ва оилани қўллаб-қувватлаш Тошкент шаҳар бошқармаси билан ҳамкорлик қилиш, жойларда сайёр учрашув ва қабуллар ўтказиб борилмоқда.

Бундан ташқари, Президентимизнинг 2022 йил 7 мартдаги “Оила ва хотин-қизларни тизимли қўллаб қувватлашга доир ишларни янада жадаллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПФ-87-сонли Фармони ижроси юзасидан оилавий ажралишларнинг олдини олишда медиаторлик институти ролини кучайтириш мақсадида ҳуқуқий эксперимент тариқасида фуқаролик ишлари бўйича Миробод туманлараро судида оилавий ажралишларга оид ишларни кўриб чиқувчи махсус хона ташкил этилди. Мақсад – оилавий низоларни судга қадар ҳал этиш, тарафларни яраштириш юзасидан медиатив суҳбатлар ўтказиш орқали оила мустаҳкамлигини таъминлашга эришиш бўлиб, бу ишлар ўзининг дастлабки ижобий натижаларини бермоқда.       

 

Маълумки, кейинги йилларда судлар томонидан асоссиз жиноий жавобгарликка тортилган шахсларни реабилитация қилиш мақсадида кўплаб оқлов ҳукмлари қабул қилинди. Бу ўз навбатида, фуқаролик ҳуқуқий оқибатларини ҳам келтириб чиқармоқда.

 

Шу ўринда айтиш лозимки, Тошкент шаҳар фуқаролик ишлари бўйича туманлараро судлари томонидан 2022 йилда қонунга хилоф тарзда жиноий жавобгарликка тортиш натижасида етказилган зарарни қоплаш билан боғлиқ 206 та фуқаролик иши кўрилган. Шундан 165 таси (79.6 фоизи) қаноатлантирилган, 20 та (9.7 фоиз) даъво аризаларини қаноатлантириш рад этилган, 18 та (8.7 фоиз) даъво аризалари кўрмасдан қолдирилган, 3 та (1.5 фоиз) фуқаролик иши бўйича иш юритишдан тугатилган.

 

Қаноатлантирилган даъволар оқибатида фуқароларга 11.834.637.440 сўмлик моддий ва маънавий зарарлар ундириб берилган.

 

Шунингдек, ҳисобот даврида судлар томонидан кўрилган (73.178 та) ишларнинг 412 таси (0.6 фоизи)ни ишга тиклаш ҳақидаги низолар ташкил қилиб, ушбу кўрсаткич 2021 йилга (447 та) нисбатан 35 тага (7.8 фоизга) камайганлигини кўриш мумкин.

 

Кўрилган ишларнинг 161 таси (39.0 фоизи) қаноатлантирилган, 143 та (34.7 фоиз) даъво талабларини қаноатлантириш рад қилинган, 42 та (10.2 фоиз) даъво аризалар кўрмасдан қолдирилган, 17 та (4.1 фоиз) иш юритишдан тугатилган.

 

ИШГА ТИКЛАШ ҳақидаги ишларнинг асосий қисмини:

 

Ички ишлар вазирлиги (53 та),

 

Соғлиқни сақлаш вазирлиги (42 та),

 

Давлат божхона қўмитаси (28 та),

 

тижорат банклари (20 та),

 

Мактабгача таълим вазирлиги (12 та),

 

Давлат солиқ қўмитаси (10 та),

 

Олий ва ўpта махсус таълим вазиpлиги (8 та),

 

Халқ таълими вазирлиги (6 та),

 

хусусий сектор субъектлари (49 та)га нисбатан даъволар ташкил этган.

Тошкент шаҳар суди

матбуот хизмати

ИҚТИСОДИЙ СУДЛАРНИНГ 2022 ЙИЛДАГИ ФАОЛИЯТИ ҲАҚИДА АХБОРОТ

Тошкент шаҳар иқтисодий судлари томонидан ҳисобот даврида жами 75 048 та (2021 йилда 56 227 та) даъво ариза ва ариза келиб тушган. Ўтган йилдан 2022 йилга қолдиқ бўлиб ўтган ишлар сони 3 282 тани ташкил этади. Шундан 67 984 таси иш юритишга қабул қилиниб, ҳисобот даврининг охирига қадар 68 575 таси (2021 йилда 45 588 та) кўриб чиқилган. Кўриб чиқилган ишларнинг 60 453 таси бўйича даъво талби қаноатлантирилган, 4 870 таси бўйича даъво талабини қаноатлантириш рад этилган, 1 212 таси бўйича иш юритиш тугатилган, 2 040 та даъво аризаси (ариза) кўрмасдан қолдирилган.

Кўрилган ишлар сони ўтган йилга нисбатан 22 987 тага ёки 50,4 фоизга кўпайган.

 

Суд мажлисларининг тарбиявий ва профилактик аҳамиятини ошириш, томонларга суд процессида қатнашиб, ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилишлари учун қулайлик яратиш мақсадида, кўрилган 68 575 та ишларнинг 28 035 таси ёки 40,9 фоизи сайёр суд мажлисларида ҳал этилган.

 

Ҳал этилган ишлар бўйича даъвогар (аризачи)лар фойдасига 6 331,1 млрд.сўм ҳамда республика бюджетига 267,3 млрд. сўм давлат божи ундириш тўғрисида суд ҳужжатлари қабул қилинаган.

Биринчи инстанция судида судьяларнинг ўртача ойлик иш ҳажми:

 

– туманларарода 354,5 та;

 

– судлов ҳайъатида 3,5 тани ташкил этган.

Тарафлар томонидан ишни судда кўриш учун ихтиёрий тўланган давлат божи суммаси 45,4 млрд. сўмни ташкил этган.

 

Шу жумладан, хусусий тадбиркорлик субъектлари даъвогарлигида 16 077 та иқтисодий ишлар кўрилиб, уларнинг фойдасига 1 914,7 млрд. сўм ундирилган.

Судлар томонидан ҳисобот даврида:

 

фуқаролик ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиққан 29 061 та,

 

маъмурий ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиққан 38 226 та,

 

юридик аҳамиятга эга бўлган фактларни аниқлашга доир кўрилган ишлар 20 та,

 

ташкилотлар ва фуқароларни банкротлигига оид муносабатлардан келиб чиқадиган ишлар 1 161 та,

 

корпоратив ҳуқуқий муносабатлар бўйича эса 107 та иқтисодий ишлар кўриб ҳал этилган.

Биринчи инстанция судида жами кўрилган ишларнинг 35 699 таси ёки 52,0 фоизи банклардаги ҳисобварақалар бўйича операцияларни тўхтатиб қўйиш тўғрисидаги аризаларни ташкил этади.

 

Тошкент шаҳар судининг апелляция инстанциясида жами 2 201 та суд ҳужжатлари қайта кўрилиб, шундан:

 

– 1 563 таси ёки 71,0 фоизи ўзгаришсиз қолдирилган;

 

– 242 таси ёки 11,0 фоизи ўзгартирилган;

 

– 396 таси ёки 18,0 фоизи бекор қилинган.

 

Апелляция инстанциясида кўрилган ишлар сони ўтган йилга нисбатан 795 тага ёки 56,5 фоизга кўпайган (1406 тадан 2201 тага).

 Ўтган йилга нисбатан кўпайган низолар:

 

– банклардаги ҳисобварақалар бўйича операцияларни тўхтатиб қўйиш тўғрисидаги ишлар 15 998 тага;

 

– олди-сотди шартномаси юзасидан низолар 1 752 тага;

 

– маҳсулот етказиб бериш шартномаси юзасидан низолар 1 407 тага;

 

– пудрат шартномаси юзасидан низолар 549 тага;

 

– ҳақ эвазига хизмат кўрсатиш шартномаси юзасидан низолар 540 тага КЎПАЙГАН.

 

Ўтган йилга нисбатан КАМАЙГАН низолар

– коммунал хизмат кўрсатиш шартномаси юзасидан 407 тага;

 

– лизинг шартномаси юзасидан 156 тага;

 

– солиқ қарздорлигини солиқ тўловчининг мол-мулки ҳисобидан ундириш юзасидан 102 тага;

 

– кредит шартномаси юзасидан 67 тага;

 

– тадбиркорлик фаолиятининг айрим турлари билан шуғулланиш лицензиялари (рухсатномалари)ни амал қилишини тугатиш юзасидан 24 тага КАМАЙГАН.

Қолаверса, иқтисодий судларда чет эллик инвесторлар ва чет эл инвестициялари иштирокидаги корхоналар билан боғлиқ низолар ўтган йилга нисбатан 539 тага (1 228-1 767) кўпайган. Бу чет эл инвесторларининг миллий судларга нисбатан ишончи ортганидан далолат беради.

 

Шунингдек, ер участкаси давлат ва жамоат эҳтиёжлари учун олиб қўйилиши (қайта сотиб олиш) натижасида тадбиркорлик субъектларига етказилган 40,2 млрд. сўм зарар ўрнини қоплаш тўғрисида суд ҳужжатлари қабул қилинган.

 

Ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ерларни қайтариш (ва (ёки) ноқонуний қурилмани бузиш)га доир жами 352 та ишлар кўрилиб, шундан 258 таси бўйича даъво талаби қаноатлантирилган, 41 таси бўйича даъво талабини қаноатлантириш рад этилган, 42 таси кўрмасдан қолдирилган ва 11 таси бўйича иш юритиш тугатилган.

ТОШКЕНТ ШАҲАР ВА ТУМАНЛАРАРО МАЪМУРИЙ СУДЛАРИНИНГ 2022 ЙИЛДАГИ ФАОЛИЯТИ ҲАҚИДА АХБОРОТ

2022 йил мобайнида Тошкент шаҳар маъмурий судларига жами 5146 ариза(шикоят)лар келиб тушган. Шундан, 195 таси ариза (шикоят) қабул қилиш рад этилган (2021 йили бу кўрсаткич 512 тани ташкил этган), 194 та (2021 йил 960 та) ариза ва шикоятлар қайтарилган, 198 таси янги йилга қолдиқ бўлиб ўтган бўлса, 4559 таси иш юритув қабул қилиниб кўриб тамомланган. Якунланган ишларнинг оммавий-ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган низоларга боғлиқ қисми 2705 та (2021 й. 2249 та 20,2% га ошган) бўлса, 1854 таси (2021 й. 1398 та 32,6% га ошган) материал тартибда кўриладиган муайян яшаш жойига эга бўлмаган шахсларни реабилитация марказига жойлаштириш билан боғлиқ ишлар ҳисобланади. Ишларни кўришнинг умумий кўрсаткичи ўтган йилга нисбатан 25% га ўсган.

 

Таъкидлаш жоизки, Тошкент шаҳар маъмурий судлари томонидан ариза (шикоят)ларни қабул қилишни рад қилиш ҳолати сал кам 3 бараварга, қайтариш ҳолати эса беш ярим бараварга камайган. Маъмурий судларги тааллуқли масалаларда фуқаролар овора бўлмаслиги учун аризаларни қайтариш  ва қабул қилишни рад этиш кескин камайтирилган. Шунингдек, жорий йилдан бошлаб материал тарзида кўриладиган муайян яшаш жойига эга бўлмаган шахсларни реабилитация марказига жойлаштириш (муддатини узайтириш) билан боғлиқ кўриладиган ишлар жиноят судларига ўтказилганлиги сабабли ишларни кўришнинг сифат даражаси яна ҳам ошиши кутилмоқда.

Бевосита оммавий низолар кўрилишини статистик таҳлилига тўхталадиган бўлсак, кўрилган ишларнинг 1437 таси ёки 53,1 фоизи қаноатлантирилган, 821 таси ёки 30,4 фоизи рад этилган, 325 (12%) таси иш юритишдан тугатилган, 122 таси ёки жами кўрилган ишларнинг 4,5 фоизи кўрмасдан қолдирилган. Оммавий низоларнинг кўрилиши ўтган йилга нисбатан 20,2 фоизга кўпайган.

 

Шу билан бирга, биринчи инстанцияда ишларни кўриш якунлари бўйича жами 258 та қонун ҳужжатлари бузилиши юзасидан таъсир чоралар сифатида хусусий ажримлар чиқарилган бўлиб, шунинг 193 таси ёки 74,8 фоизининг ижроси юзасидан жавоб хатлари олинган. Шундан 25 та ҳолат бўйича мансабдор шахсларга қонунчиликда йўл қўйган камчиликлари учун ташкилот раҳбарлари томонидан интизомий жазо чоралари қўлланилган.

 

Биринчи инстанцияда кўриб тамомланган 1854 та материалнинг 1781 таси қаноатлантирилган 73 таси рад этилган бўлиб, 2021 йилга нисбатан 32,6 фоизга ўсган.

2022 йил давомида қуйидаги маъмурий органлар мансабдор шахсларининг хатти-ҳаракатларини ғайриқонуний деб топиш, билан боғлиқ ишлар нисбатан кўпроқ кўрилган:

 

Бюджетдан ташқари пенсия жамғармаси мансабдор шахсларининг хатти-ҳаракатларини ғайриқонуний деб топиш, уларнинг қарорларини ҳақиқий эмас деб топиш юзасидан 583 та иш кўрилган. Шундан, 536 таси қаноатлантирилган;

 

Давлат солиқ органлари мансабдор шахсларининг хатти-ҳаракатларини ғайриқонуний деб топиш, уларнинг қарорларини ҳақиқий эмас деб топиш юзасидан 692 та кўрилган. 2021 йилнинг мос даврига нисбатан деярли 2 баравар кўпайган. Шундан, 475 таси қаноатлантирилган, 212 таси рад этилган. Чиқарилган суд таъсир чораларининг асосий қисми, яъни 111 таси, хусусий ажримларни 43 фоизи солиқ идоралари мансабдор шахсларида аниқланган қонунбузилиш ҳолатларига нисбатан чиқарилган;

 

Ҳокимият мансабдор шахсларининг хатти-ҳаракатларини ғайриқонуний деб топиш ва ҳоким қарорларини ҳақиқий эмас деб топиш юзасидан 371 та иш кўрилган. Шундан, 100 таси қаноатлантирилган, 203 таси рад этилган (маҳаллий ҳокимликлар билан боғлиқ ишлар 2021 йилнинг мос даврига нисбатан 19,8 фоизга камайган);

 

Мажбурий ижро бюроси марказий ва ҳудудий идоралари мансабдор шахсларининг хатти-ҳаракатларини ғайриқонуний деб топиш, улар томонидан чиқарилган қарорларни ҳақиқий эмас деб топиш билан боғлиқ 329 та (2021 йили 213 та) иш кўрилган бўлиб, шундан 71 таси қаноатлантирилган, 155 таси рад этилган;

 

Адлия органлари (интеллектуал мулк агентлиги, нотариус, ФҲДЁ, давлат хизматлари агентлиги ва б.) мансабдор шахсларининг хатти-ҳаракатларини ғайриқонуний деб топиш, уларнинг қарорларини ҳақиқий эмас деб топиш юзасидан 113 та иш кўрилган. Шундан, 49 таси қаноатлантирилган, 43 таси рад қилинган.

 

«Фуқаролар йиғинлари раислари (оқсоқоллари) сайловига оид ишларни кўриш бўйича» МФЙ сайловига оид Тошкент шаҳар маъмурий судларининг биринчи инстанцияси томонидан жами 10 та иш кўрилган бўлиб, шундан 6 та иш бўйича арз қилинган талаб рад этилган, 3 та иш бўйича ариза талаби қаноатлантирилган, 1 та ҳолатда ариза иш юритишдан тугатилган.

Тошкент шаҳар маъмурий суди судьялари томонидан 2022 йил мобайнидан жами 4 та давлат сири билан боғлиқ иш биринчи инстанцияда ҳамда 731 та иш апелляция инстанциясида кўриб тамомланган.

Апелляция инстанциясида ишларнинг бекор қилиниши 2021 йилга нисбатан 12,4 фоизга камайган. Бу ҳам суд қарорларининг йилдан-йилга барқарорлашаётганинг бир далили дейишимиз мумкин.

 

Апелляцияда кўрилган ишлар бўйича жами 83 та иш якуни юзасидан қонун ҳужжатлари бузилиш ҳолатлари аниқланиб, судлов ҳайъатлари томонидан хусусий ажримлар чиқариш йўли билан муносабат билдирилган. Уларнинг 51 тасининг ижроси таъминланган.

 

Бундан ташқари, Тошкент шаҳар маъмурий суди апелляция судлов ҳайъатлари томонидан 2022 йилда жами 9 та ишни кўриш натижасида тарафларнинг хатти-ҳаракатида жиноят аломатлари бор ёки йўқлигига ҳуқуқий баҳо берилиши учун прокуратура идораларига хабарномалар юборилган бўлиб,
1 та ҳолатда жиноят аломатлари мавжудлиги ҳамда МЧЖ раҳбари ва бошқаларга нисбатан жиноят иши қўзғатилиб, дастлабки тергов ҳаракатлари олиб борилаётганлиги судга ҳабар қилинган.

 

Тошкент шаҳар суди

матбуот хизмати

ТОШКЕНТДА 19 ЁШЛИ ЙИГИТНИНГ ЭҲТИЁТСИЗЛИГИ 11 ЁШЛИ ЎСМИРНИ ТЎШАККА МИХЛАДИ

“Фалокат оёқ остида”, деб бежиз айтишмайди. Айниқса, нафақат ўзининг, балки пиёдаларнинг ҳам ҳаёти учун жавобгар бўлган ҳайдовчилар бор йўғи бир сония хушёрликни қўлдан бой берса тамом…  

             

Худди шундай воқеа 2003 йилда туғилган судланувчи билан содир бўлди. Воқеа содир бўлган куни тахминан соат 18:30 ларда у ўз бошқарувидаги “Дамас” русумли автомашинани бошқариш ҳуқуқини берувчи барча тегшли хужжатлари асосида Тошкент вилояти Қибрай тумани Ўнқўрғон маҳалласида жойлашган Охунбобоев кўчаси бўйлаб, Обод маҳалласи томондан 50-60 км/соат тезликда кетаётган бўлган. 51-уй қаршисида йўлда бўлган ҳолатга ва ўзгаришларга эътибор бермасдан, амалдаги “Йўл ҳаракати қоидалари”нинг 11-банди г-кичик банди ва 77-банди 3-кичик банди талабларини бузади. Яъни, “транспорт воситасининг ҳайдовчиси ҳаракатланиш жараёнида пиёдалар, айниқса, болаларга нисбатан эҳтиёткорлик чораларини кўриши шарт” ва “ҳаракатланиш вақтида ҳайдовчи аниқлай олиши имкониятидаги хавф юзага келса, у транспорт воситасининг тезлигини у тўла тўхташни таъминлайдиган даражада камайтириши чораларини кўриши керак”, деб кўрсатиб ўтилган талабларига амал қилмасдан ҳаракатланади. Оқибатда унга нисбатан ўнгга чапга қараб кўриниши чекланмаган ҳолда аввал эркин юриб, сўнг югириб ўтаётган вояга етмаган пиёдани автомашинанинг олди ўнг қисми билан уриб юборган. Йўналиши чапга ўзгарган ҳолатда ҳаракатланиб, унга нисбатан қарама-қарши йўналишда ҳаракатланиб келаётган ҳайдовчи бошқарувидаги “Спарк” русумли автомашинага тўқнашиб, йўл қатнов қисмига тескари ҳолатда жойлашиб тўхтаган. Йўл-транспорт ҳодисаси оқибатида пиёда тан жароҳатлари олиб, шифохонага ётқизилган.

 

Судга оид тиббиёт экспертизасининг хулосасига кўра, пиёдада бош мия ёпиқ жароҳати ва лат ейиши оғир даражаси, чап оёқ 3-4-5-бармоқлар асосий фалангаларини ёпиқ синиб силжиши, пешона чакка-энса соҳа тери сидирилиши, юмшоқ тўқималарини лат ейиши, чап қулоқ супраси лат ейиши каби тан жароҳатларини олган. Ушбу жароҳатлар оғирлик даражасига кўра, ҳаёт учун хавфли бўлган оғир даражадаги тан жароҳатлари эканлиги аниқланган.

 

Бироқ судланувчи суд мажлисида ўзига эълон қилинган айбловга қисман иқрорлик билдирди. — Ҳақиқатдан ҳам автомашинани уч нафар йўловилар билан бирга 50-60 км/соат тезликда бошқариб бораётгандим. 51-уй қаршисига яқинлашганимда йўлнинг ўнг четида тўхтаб турган бир номаълум “Москвич” русумли автомашина ва унинг олдида тўхтаб турган яна бир номаълум оқ рангли “Матиз” русумли автомашина олдидан менга нисбатан ўнгдан чапга қараб, пиёда тўсатдан югириб ўтиб қолди. Автомашина товуш ишораси ва тормоз босиб, йўналишни чапга ўзгартирдим. Лекин автомашина олди ўнг ён қисми билан пиёдани уриб юборди ва йўналиш чапга ўзгарган ҳолатда қарама-қарши йўналишга ўтиб кетди. Ўз йўлида ҳаракатланиб келаётган ҳайдовчи бошқарувидаги “Спарк” русумли автомашинани олди чап қисмига, бошқарувимдаги автомашинани олди чап қисми билан уриб тўқнашув содир бўлди. Автомашина ўнг ёнга йиқилди. Ҳодиса оқибатида пиёда тан жароҳатлари олди. Пиёдани ўша ерга келган бир автомашинага ўтқазиб, шифохонага юбордим. Ҳайдовчи бошқарувидаги “Спарк” русумли автомашинага етказилган моддий зарарни суғурта орқали тўлаб берганман. Менга нисбатан маъмурий иш кўрилиб, жарима жазоси тайинланган. Пиёдага эса қисман моддий ёрдам берганман. Йўл-транспорт ҳодисасидаги айбимга қисман иқрорман. Агарда пиёда тўсатдан чиқиб қолмаганида бу воқеа бўлмасди. Ҳаракат йўналиши вақтида мендан олдинда бир неча автомашина борлиги учун ҳам пиёдани тўсатдан чиқиб қолганлигини кўрмай қолдим. Шундай бўлса-да, қилмишимдан пушаймонман. Бироқ жабрланувчи таъкидлаганидек 160 млн. моддий зарар қоплашга имконим йўқ, – дея оилавий шароити ва моддий аҳволини инобатга олган ҳолда қонун доирасида енгилроқ жазо беришни сўради.

 

Суд мажлисида жабрланувчининг қонуний вакили ўша куни ишдан чиққан вақтида қўл телефонига жияни қўнғироқ қилиб, 2011 йилда туғилган кичик ўғлини машина уриб кетганини айтган.

 

— Зудлик билан ўша ерга етиб бордим, йўлнинг ўнг томонида “Дамас” машинаси ағдарилиб ётганди. Ўғлимни шифохонага олиб кетишганини айтишди. Тошкент педиатрия тиббиёт институтига борганимда ўғлим шок хонасида эканини кўрдим. Кейин билсам ўғлимни судланувчи йигит машинасида уриб юборган экан. Воқеани кузатув камералари орқали кўриб, судланувчининг айби борлигини билдим. Ҳозирда фарзандимни аҳволи жуда оғир. Йўл-транспорт ҳодисаси содир бўлганига бир йил тўлди, Шу вақтга қадар бирор бир моддий ёки маънавий ёрдам кўрсатишмади. Бу даврда оилам ҳам моддий, ҳам маънавий зарар кўрди, фарзандимнинг соғлиғини тиклаш ва аввалги ҳолатига қайтаришни деярли имкони йўқ. Имкони бўлса ҳам, жуда катта маблағ керак. Ҳозирда 12 ёшли фарзандимни оғирлиги 40 кг., доимий равишда ётади, ўзини билмайди. Мустақил озгина бўлса ҳам ҳаракатлана олмайди. Шунинг учун бир йиллик моддий ва маънавий зарар учун 160 млн.га даъво қиламан, – дейди жабрланувчининг қонуний вакили.

Суднинг ҳукми билан судланувчи Жиноят кодексининг 266-моддаси (транспорт воситалари ҳаракати ёки улардан фойдаланиш хавфсизлиги қоидаларини бузиш) 1-қисмида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбдор деб топилди. Унга ойлик иш ҳақининг 20 фоизини давлат даромадига ушлаб қолган ҳолда 1 йил 6 ой муддатга ахлоқ тузатиш ишлари жазоси тайинланди. Шунингдек, жиноят кодексининг 45-моддасига асосан 2 йил муддатга транспорт воситаларини бошқариш ҳуқуқидан маҳрум қилинди.

 

Жабрланувчининг қонуний вакилига шу вақтга қадар сарфлаган пул маблағини ва келгусида фарзандини соғлиғини тиклаш билан боғлиқ моддий ва маънавий зарарни ундириш юзасидан даъво ариза билан фуқаролик суд иш юритуви тартибида судга мурожаат қилиш ҳуқуқи борлиги тушунтирилди.

 

Баҳром Бердиев,

жиноят ишлари бўйича

Мирзо Улуғбек туман суди судьяси

Перейти к содержимому