Author: admin

МУНОСИБ ХУЛҚ-АТВОР БЎЙИЧА МАСТЕР КЛАСС

Фуқаролик ишлари бўйича Миробод туманлараро суди судьяси А.Ҳайитова томонидан Тошкент давлат юридик университетида талаба ёшларга “Ҳуқуқий хулқ-атвор. Ҳуқуқбузарлик ва юридик жавобгарлик” мавзусида мастер класс ўтказилди.

Машғулот давомида судья А.Ҳайитова мавзу доирасида талабаларга шахснинг жамиятда ўзини муносиб хулқ-атворда тутиши жумладан, ҳуқуқий хулқ-атворнинг қайси ҳолатларда намоён бўлиши, унинг шакллари ва турлари, ҳуқуқбузарликнинг келиб чиқиши, таркиби, элементлари ва жавобгарлик мезонлари юзасидан батафсил маъруза қилди.

Шунингдек, маърузачи томонидан талабаларнинг мавзу доирасида қизиқтирган саволларига амалий мисоллар асосида жавоблар берилди.

Машғулот якунида талаба ёшларга энг муносиб ҳуқуқий хулқ-атвор аввало, ҳуқуқшуносларда намоён бўлиши, бу эса атрофдаги барчага намуна ўрнак бўлиши лозимлиги ҳақида тавсиялар берилди.

ТАЗЙИҚ ВА ЗЎРАВОНЛИКДАН ЖАБРЛАНГАНЛАРНИНГ ИЖТИМОИЙ ҲИМОЯСИНИ ЯНАДА КУЧАЙТИРИШ МАСАЛАЛАРИ МУҲОКАМА ЭТИЛДИ

Тошкент шаҳар суди фуқаролик ишлари бўйича судлов ҳайъатининг ташаббуси билан судьялар ва Тошкент шаҳридаги “Инсон” ижтимоий хизматлар марказлари масъул ходимлари иштирокида “Тазйиқ ва зўравонликдан жабрланганларнинг ижтимоий ҳимоясини янада кучайтириш” мавзусида давра суҳбати бўлиб ўтди.

 

Маълумки, 2024 йил 10 майда “Тазйиқ ва зўравонликдан жабрланган шахсларга ижтимоий хизматлар кўрсатишни такомиллаштириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Президент қарори қабул қилинган.

 

Мазкур қарорга кўра, тазйиқ ва зўравонликдан жабрланган шахсларга “оила – маҳалла – туман ва ҳудуд” тамойили асосида комплекс ижтимоий хизматлар кўрсатиш тизими жорий этилди.

Ушбу қарор қабул қилиниши билан тазйиқ ва зўравонликдан жабрланган шахсларга ижтимоий хизматлар кўрсатиш такомиллаштирилди.

 

Бундан ташқари, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024 йил
14 ноябрдаги “Болаларни ижтимоий ҳимоя қилиш тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармони қабул қлинган.

 

Мазкур Фармонга мувофиқ 2025 йил 1 февралдан бошлаб фарзандини тарбиялашдан воз кечмоқчи бўлган оналар, шу жумладан, ҳомиладор аёллар учун болалар уйларида “Оналар маскани” хизмати йўлга қўйилди.

 

“Оналар маскани”да оналар ва уларнинг болалари (4 ёшга тўлмаган)
1 йилгача бўлган муддатга ижтимоий шартнома асосида вақтинча бошпана билан таъминланади,;ижтимоий, ҳуқуқий, психологик ва тиббий хизматлар кўрсатилади, оналик ва касбий кўникмалар шакллантирилади; оналарнинг касб-ҳунар эгаллаши ва бандлигини таъминлашга кўмаклашади.

 

Очиқ мулоқот тартибида ўтказилган давра суҳбатида Тошкент шаҳар суди фуқаролик ишлари бўйича судлов ҳайъати судьялари ва
“Инсон” ижтимоий хизматлар марказлари масъул ходимлари томонидан келгусида болаларнинг тарбияси, уларни айнан ким билан яшаш жойини белгилаш, тазйиқ ва зўравонликдан жабрланган шахсларга ҳар томонлама ёрдам кўрсатиш хусусида ҳамкорлик режалари юзасидан фикр юритилди.

Ҳар икки мутасаддилар айнан тазйиқ ва зўравонликдан жабрланган шахсларга ёрдам кўрсатиш юзасидан аниқ чора-тадбирлар белгилаб олишди ва бундай турдаги шахсларга ёрдам кўрсатиш борасида кенг жамоатлик билан ҳамкорлик қилиш борасида келишиб олинди.

 

Судлов ҳайъати судьялари болаларнинг яшаш шарт-шароитларини ўрганиш бўйича “Инсон” ижтимоий хизматлар марказларидан батафсил маълумот тақдим этиш, айнан бундай турдаги низолари судларда ҳал этишда ҳамкорликда фаолият олиб бориш борасидаги амалий тадбирлар бўйича тажриба алмашишди.

 

Шунингдек, судьялар тазйиқ ва зўравонликдан жабрланган
хотин-қизларга етказилган маънавий ва моддий зарарнинг ўрнини қоплаш тўғрисидаги даъволар юзасидан даъвогарлар давлат божидан озод этилганликларини, бундай турдаги даъво аризалари тақдим этилишида “Инсон” ижтимоий хизматлар марказлари билан ҳамкорликда фуқароларга яқиндан ёрдам бериб бориш юзасидан келишиб олинди.

 

СУД МАЖЛИСЛАРИДА МАСОФАДАН ТУРИБ ИШТИРОК ЭТИШ

Сўнгги йилларда судлар фаолиятида замонавий ахборот технологияларини жорий этиш борасида муайян ишлар амалга оширилди. Жумладан, иқтисодий судларда 2014 йил 1 январдан электрон ҳужжат алмашинуви, суд статистикасини юритиш, суд амалиётини таҳлил қилиш ва судлов ишларини юритишда процессуал муддатлардан самарали фойдаланишни таъминлаш мақсадида марказлаштирилган бошқарув платформасидаги электрон маълумотлар базаси ишга туширилди.

Электрон маълумотлар базаси, бир томондан, судьялар ва суд аппарати ходимларига маълумотларни сақлаш, суд ҳужжатларини тузиш, чоп этиш ва процессуал муддатлардан унумли фойдаланишда қўл келмоқда. Бошқа томондан, судда ишларнинг тўғри, тезкор ва қонуний юритилишини мунтазам назорат қилинишини таъминламоқда.

Шунингдек, судларни замонавий суд бинолари билан таъминлаш, суд мажлиси хоналарини зарурий техник воситалар, судлар фаолиятини ёритиб борувчи монитор ва таблолар билан жиҳозлаш ишлари изчил олиб борилмоқда.

Ҳозирги кунда, технологиялар ва интернет тараққиёти суд ҳокимияти соҳасида ҳам янгиланишларга сабаб бўлди. Суд жараёнларида видеоконференцалоқа воситалари ёрдамида ишлаш кўплаб юрисдикцияларда амалга оширилади. Бу амалиёт суд мажлисларини янгилаш, янада самарали, тез ва қўллашга қулай қилиб ўтказишга имкон яратмоқда. Мобил дастур орқали суд мажлисларида масофадан туриб, яъни суд биносига келмасдан видеоконференцалоқа режимида иштирок этиш имконияти яратилди.

Яратилган мазкур имкониятлардан фойдаланиш суд мажлисида иштирок этувчи тарафларга қўшимча афзалликлар яратади. Суд биноларига келиб-кетиш учун сарфланадиган харажатларни камайтиради. Шунингдек, фуқароларнинг вақти тежалади ва судга мурожаат қилиш тартиби осонлашади.

Видеоконференцалоқа — бу икки ёки ундан ортиқ иштирокчиларнинг маълум бир видео ва аудио коммуникация воситалари орқали бир-бири билан мулоқот қилишидир. Суд жараёнида бу технологиядан фойдаланишнинг асосий мақсади суднинг ишлашини тезлаштириш, ҳолатларга тез ва тўғри жавоб бериш, суд мажлислари учун харaжатларни камайтириш ва суд мажлиси иштирокчиларининг географик жойлашувидан қатъи назар одил судловни таъминлашдир.

Видеоконференцалоқа режимидаги суд мажлиси деганда, реал вақт режимида телекоммуникация технологиялари воситасида аудио- ва видео- ахборотлар алмашинуви имкониятларидан фойдаланган ҳолда ишни кўраётган суд ва суд мажлисини ўтказишга кўмаклашаётган суд ўртасидаги интерактив ўзаро таъсир қилиш йўли билан масофадан суд мажлисини ўтказиш тушунилади.

Суд мажлислари видеоконференцалоқа режимида ўтказиш сабаблари кўрсатилган: фуқаро ва тадбиркорлик субъектлари — суд процесс иштирокчиларининг суд орқали ҳуқуқларини ҳимоя қилинишида янада қулай шарт-шароитлар яратиш, одил судловга эришиш даражасини ошириш, молиявий ва вақт харажатларини қисқартириш, шунингдек ишларни кўришда тезкорликни таъминлаш ва процессуал муддатларни тежашдир.

Фуқаролик ва жиноят ишлари бўйича судлар ҳамда маъмурий судлар процесс иштирокчиларининг розилиги билан Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар иқтисодий судларида ўрнатилган телекоммуникацион технологиялардан фойдаланган ҳолда суд мажлисларини видеоконференцалоқа режимида ўтказишга ҳақли. 

Бунда, суд мажлисларини видеоконференцалоқа режимида ўтказишнинг зарурий шарти ишда иштирок этувчи шахслардан лоақал биттаси бошқа маъмурий-ҳудудий бирлик (Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳри) ҳудудида, яъни ишни кўраётган суд жойлашган ҳудуддан ташқарида жойлашган бўлиши лозимлиги ҳисобланади.

Суд мажлислари учун видеоконференцалоқанинг афзаллик томонлари

Суд жараёнларини самарали ўтказиш: Суд жараёнида ҳар қандай процесс иштирокчилари видеоконференцалоқа орқали бир-бири билан тез ва қулай мулоқот қилишлари мумкин. Бу эса, жисмонан суд залига келолмайдиган ёки бошқа сабаблар туфайли ишга қатнашишда қийинчиликка дуч келган иштирокчилар учун муҳимдир.

Вақт ва харажатларни тежаш: Суд ишларини видеоконференцалоқа орқали ўтказиш учун катта сарф-харажат талаб қилинмайди. Қўшимча харaжатлар камайгани сабабли, бу суд жараёнларининг самарали ва иқтисодий бўлишига хизмат қилади.

Жисмонан қатнашишга мажбур бўлмаслик: Суд мажлисларига чуқур географик масофа ёки физик ҳолат сабабли кела олмаган шахслар видеоконференцалоқа орқали иштирок этиши мумкин. Масалан, жиноий ишларда маҳкумларнинг иштирок этишида ушбу усул самарали бўлади.

Тезкорлик ва хавфсизлик: Баъзи ҳолларда суд жараёнини видеоконференцалоқа орқали ўтказиш, пандемия каби фавқулодда ҳолатларда касаллик хавфини камайтириш учун ҳам муҳимдир.

Суд мажлисларида видеоконференцалоқа тизимларидан фойдаланиш қоидалари

Видеоконференцалоқа режимидаги суд мажлисида иштирок этувчиларга маълум бир ҳуқуқ ва мажбуриятлар юклатилган. Ушбу жараёнда иштирок этувчиларга аниқ тартиб ва талаблар юклатилган бўлиб, бу юридик манфаатлар ва равшанликни таъминлаш учун зарурдир.

Юридик хусусиятлар: Суд мажлисини видеоконференцалоқа орқали ўтказишда, баъзи ҳуқуқий ҳужжатларга таяниш талаб қилиниши мумкин.

Техник жиҳатлар: Суд мажлиси учун видеоконференцалоқа тизимлари аниқ белгилаш ва техник талабларга жавоб бериши керак. Сервер тизими, интернет тезлиги, техник воситаларнинг ишлаши ва шахсларнинг барча техник ёрдамлар билан таъминлангани муҳим аҳамиятга эга.

Халқаро амалиётда видеоконференцалоқа орқали суд жараёнлари айниқса глобал пандемия даврида кенг таркалган. Мисол учун, АҚШ ва Европа Иттифоқи давлатларида судлар бу технологиядан самарали фойдаланиб, онлайн суд мажлисларини ташкил этишган. Россияда ҳам 2020 йилдан бошлаб суд жараёнларида видеоконференцалоқа тизими кенг қўлланилиб келинади.

Маълумот учун: видеоконференцалоқа режимидаги суд мажлиси илк бор Россияда 1999 йил 18 ноябр куни ўтказилган. Россия Олий суди барча кассация ва назорат тартибидаги жиноят ишлар тўлиқ видеоконференцалоқа режимида суд мажлисларида кўриб чиқилади. Ўтган давр мобайнида 650 мингдан ортиқ видеоконференцалоқа режимида суд мажлислари ўтказилган.

Хулоса қилиб айтганда, Президентимизнинг суд ҳокимияти органлари фаолиятини рақамлаштириш бўйича қарорида белгилаб берилган вазифаларнинг амалга оширилиши судлар фаолиятида очиқлик ва шаффофликнинг янада таъминланишига хизмат қилади.

       Д.Шодмонқулова,
 Тошкент шаҳар судининг судья катта ёрдамчиси

ҚОНУН МОҲИЯТИ ТУШУНТИРИЛДИ

Жиноят ишлари бўйича Юнусобод туман суди тергов судьяси З.Ярашев томонидан Юнусобод туман давлат солиқ инспекциясида учрашув ўтказилди.

Унда Юнусобод туман давлат солиқ инспекцияси ходимлари ва бир қатор тадбиркорлар иштирок этди.

Тадбирда асосий эътибор Ўзбекистон Республикасининг 2025 йил 11 мартдаги “Аҳолига суд муҳокамаларида масофада иштирок этиш учун янада қулай шароитлар яратилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида” ги ЎРҚ-1047-сонли Қонуннинг мазмуни ва моҳияти, аҳамияти мавзусида сўз борди.

Хусусан, учрашувда қонун асосида аҳолига ва тадбиркорлик субъектларига нисбатан берилаётган имкониятлар ва яратилаётган шарт-шароитлар, солиқ органлари томонидан маъмурий ҳуқуқбузарликка оид ишларни расмийлаштиришда йўл қўйилаётган камчиликлар, тадбиркорлик субъектларининг мансабдор шахслари ва ходимларининг ҳуқуқ ва бурчлари юзасидан тушунтиришлар берилди.

ЙЎЛ ҲАРАКАТИ ХАВФСИЗЛИГИ: ЖАРИМА БАЛЛАРИ БЕЛГИЛАНИШИНИНГ МОҲИЯТИ ВА АҲАМИЯТИ

Ҳар йили дунё бўйлаб минглаб йўл-транспорт ҳодисалари содир бўлиб, йўл ҳаракати қатнашчилари ҳаётига жиддий хавф солади. Ушбу ҳодисалар нафақат одамларнинг саломатлиги ва ҳаётига салбий таъсир кўрсатади, балки мамлакатлар иқтисодиётига ҳам катта зарар етказади.

Шу боис мамлакатимизда йўл ҳаракати хавфсизлигини таъминлаш энг муҳим вазифалардан бири ҳисобланади. Йўл ҳаракати хавфсизлиги билан боғлиқ муаммоларни ҳал этиш ва ҳар бир фуқаронинг йўл ҳаракати қоидаларига риоя қилишини назоратга олиш бугунги кунда долзарб масалага айланган.

Статистик маълумотларга кўра, биргина 2024 йилда мамлакатимиз ҳудудида 9 минг 364 та йўл-транспорт ҳодисаси расман қайд этилган.

Бунинг оқибатида 2 минг 203 киши ҳалок бўлган, 8 минг 901 киши турли даражада жароҳат олган. Мазкур кўрсаткич 2023 йилга нисбатан 475 кишига ёки 4,8 фоизга кам, бироқ йўлларда хавфсизликни янада кучайтириш зарур.

Шу боисдан, сўнгги йилларда мамлакатимизда йўл ҳаракати хавфсизлигини таъминлаш ва унинг ташкилий-ҳуқуқий асосларини тубдан такомиллаштириш, хусусан, йўл-транспорт ҳодисаларининг олдини олишга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Бу борадаги ваколатли давлат органлари масъулиятини ошириш, мавжуд йўл ҳаракати қоидаларини янада такомиллаштирган ҳолда, ҳаракат хавфсизлиги назоратини кучайтириш борасида кенг кўламли ислоҳотлар амалга оширилмоқда.

Хусусан, ушбу йўналишдаги қонун ҳужжатларини такомиллаштириш, ҳайдовчилар ва пиёдаларнинг масъулиятини, жавобгарлигини янада ошириш мақсадида, жорий йилнинг 20 февраль куни «Йўл ҳаракати хавфсизлиги тизими такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг Жиноят, Жиноят-процессуал кодексларига ҳамда Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексига қўшимча ва ўзгартиришлар киритиш ҳақида»ги қонун қабул қилинди. Мазкур қонун билан Жиноят, Жиноят-процессуал ва Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексларга бир қатор муҳим қўшимча ва ўзгартишлар киритилди.

Жумладан, Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексга киритилган қўшимчалар, айниқса, йўл ҳаракати қоидабузарликлари бўйича жарима баллари тизими такомиллаштирилиши туфайли транспорт воситаларини бошқариш ҳуқуқи билан боғлиқ жазо тадбирлари мустаҳкамланди.

Яъни ушбу кодексда “йўл ҳаракати қоидабузарликлари бўйича ҳисобланадиган жарима баллари белгиланган миқдордан ошганлиги учун” маъмурий жавобгарлик белгиланди. Жумладан, янги киритилган 34-1-модданинг биринчи қисмига кўра, ушбу кодекснинг 125-моддаси учинчи ва бешинчи қисмларида, 126-моддасида, 127-моддаси биринчи қисмида, 128-3-моддасида, 128-4-моддаси иккинчи қисмида, 128-5, 128-6, 128-8, 128-9, 129, 130-моддаларида, 137-моддаси биринчи қисмида назарда тутилган ҳуқуқбузарликлар содир этилганлиги учун транспорт воситасининг ҳайдовчисига нисбатан мазкур моддаларда назарда тутилган “асосий жазо билан бирга жарима баллари” ҳисобланади.

Бунда содир этилган ҳар бир ҳуқуқбузарлик учун ҳисобланадиган жарима баллининг энг юқори миқдори икки баллдан ошмаслиги керак. Жарима баллари юқорида белгиланган ҳуқуқбузарликлардан бири биринчи марта содир этилган кундан эътиборан бир йил давомида ҳисоблаб борилади ва бир йил ўтгач, улар транспорт воситасининг ҳайдовчисидан автоматлаштирилган тарзда олиб ташланади.

Эътиборли жиҳати шундаки, ҳисобланган жарима баллари бир йил давомида 12 баллдан ошган ҳолларда, охирги содир этилган ҳуқуқбузарлик учун белгиланган тартибда қўшимча жазо тариқасида ҳайдовчи транспорт воситаларини бошқариш ҳуқуқидан маҳрум қилинади.

Шунингдек, бундай ҳуқуқдан маҳрум қилиш муддати 6 ойдан кам бўлмаслиги белгиланган бўлиб, маъмурий жазо жиноят ишлари бўйича туман (шаҳар) суди томонидан қўлланилади.

Мисол учун Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 128-6-моддасида транспорт воситалари ҳайдовчилари томонидан тўхташ ёки тўхтаб туриш қоидалари бузилганлиги учун базавий ҳисоблаш миқдорининг икки баравари миқдорида жарима солишга сабаб бўлиши назарда тутилган. Янги киритилган тартибга кўра, агар ҳайдовчи ушбу ҳуқуқбузарликни содир этса, у нафақат белгиланган жаримани (БҲМ 2 баробари) тўлайди, шу билан бирга унга нисбатан қўшимча жарима балларини ҳам ҳисоблаш бошланади.

Бунда агар йиғилган жарима баллари ҳуқуқбузарлик содир этилган кундан бошлаб бир йил давомида 12 баллдан ошмаса, тўпланган баллар автоматлаштирилган тарзда ўчирилади ва юқорида қайд этилган ҳуқуқбузарликлардан бири янгидан содир этилган кундан жарима балларини қайта ҳисоблаш бошланади.

Аксинча, бир йил ичида қонун билан белгиланган 12 баллдан ошадиган бўлса, ҳайдовчи қўшимча жазо сифатида транспорт воситасини бошқариш ҳуқуқидан маҳрум қилиниши мумкин. Бироқ бунда жарима баллари ҳар бир ҳуқуқбузарлик учун 2 баллдан ошмаслиги талаб қилинади ва балларни ҳисоблаш тартиби Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланади

Жарима баллари тизими маъмурий жавобгарликни амалга оширишда янги ва муҳим механизмлардан бири ҳисобланади. Янги тизимнинг асосий мақсади — йўл ҳаракати қоидабузарликларининг олдини олиш, ҳайдовчилик маданиятини шакллантириш ва жавобгарликни оширишдир.

Шунингдек, мазкур тизим қуйидаги жиҳатлари билан аҳамиятлидир:

биринчидан, ҳуқуқбузарликларни аниқлаш ва мониторинг қилиш: жарима баллари тизими ҳуқуқбузарликларни аниқлаш ва тизимли тарзда ҳисобга олишга хизмат қилади. Ҳар бир йўл ҳаракати қоидабузарлиги учун белгиланган жарима баллари тизими, қоидаларни бузган ҳайдовчиларнинг фаолиятини автоматик равишда мониторинг қилиш имконини беради ва жарима балларини ҳисоблаш орқали ҳайдовчиларнинг ўтмишдаги ҳуқуқбузарликларини кузатиш ва уларнинг жавобгарлигини оширишга хизмат қилади;

иккинчидан, ҳайдовчиларнинг интизомини ошириш: жарима баллари тизими ҳайдовчиларнинг қоидаларга риоя қилишга бўлган интизомини оширишга қаратилган. Ҳар бир ҳуқуқбузарлик учун балл йиғилиши ҳайдовчиларга уларнинг иқтисодий ва ҳуқуқий оқибатлари ҳақида эслатиб туради. Жарима балларини йиғиш ҳайдовчиларни қоидаларга қатъий риоя қилган ҳолда ҳаракатланишга ундайди, чунки баллар кўпая борган сари, уларнинг транспорт воситасини бошқариш ҳуқуқини йўқотиш хавфи ҳам ортиб боради;

учинчидан, мазкур тизим ҳайдовчининг йўл ҳаракати қоидаларини бузишини мониторинг қилишга қаратилгани боис, ҳайдовчилик гувоҳномаларини ноқонуний тарзда олишга ҳам жиддий таъсир кўрсатади.

Ҳайдовчининг жавобгарлигини ошириш ва қоидаларга риоя қилишга ундаш орқали тизим ҳар қандай ҳуқуқбузарликка, шу жумладан, ҳайдовчини ноқонуний йўл билан ҳайдовчилик гувоҳномасини олишга қарши курашишга қаратилган профилактик таъсирни тақдим этади.

Хулоса қилиб айтганда, жарима баллари тизими маъмурий жавобгарликнинг самарадорлигини ошириш, қоидабузарликларни камайтириш ва жамиятда йўл ҳаракати хавфсизлигини таъминлашга қаратилган муҳим механизмдир.

Қаҳрамон МИРСАФОЕВ,

Тошкент шаҳар судининг

жиноят ишлари бўйича

судлов ҳайъати судьяси

БЕКТЕМИРДАГИ САЙЁР ҚАБУЛ

Бугун Бектемир тумани «Роҳат» маҳалла фуқаролар йиғини биносида Тошкент шаҳар суди ҳамда Тошкент шаҳар маъмурий суди раҳбарияти томонидан жисмоний ва юридик шахслар учун Сайёр қабул бўлиб ўтди.

Унда жами 25 нафар фуқаролар пойтахт суди раҳбарлари ва судьялар томонидан қабул қилинди.

Қабулда  13 та жиноят, 9 та фуқаролик,1 та иқтисодий, 1 та маъмурий ишлар бўйича фуқаролар мурожаати эшитилди. Жиноят бўйича 9 нафар фуқаронинг аризаси қаноатлантирилди, 4 тасига  тушунтириш берилди. Фуқаролик, иқтисод ва маъмурий ишлар бўйича мурожаат қилган 11нафар фуқарога тушунтириш берилди.

Сайёр қабул доирасида туман Пробация хизмати томонидан тақдим этилган 7 нафар маҳкумнинг ишлари жиноят ишлари бўйича Бектемир тумани суди судьялари томонидан сайёр суд мажлисда кўриб чиқилиб, Жиноят кодексининг 73-моддасига асосан шартли равишда жазодан озод этилди.

Пойтахт судлари раҳбарлари томонидан режа асосида фуқаролар қабули мунтазам ташкил этилиб борилади.

Ҳукм ўқилди

Бугун жиноят ишлари бўйича Сирғали тумани суди биносида жиноят ишлари бўйича Янгиҳаёт тумани суди судьяси Шерзод Амиров раислигида Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 97-моддаси 1-қисми билан айбланган 1991 йилда туғилган Т.Б.га нисбатан қўзғатилган жиноят иши кўриб чиқилиб, ҳукм ўқилди.

Судланувчи Жиноят кодекси 97-моддасининг 1-қисмида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилди ва унга шу модда билан 10 йил озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланди.

ЙЎЛ ҲАРАКАТИ ХАВФСИЗЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШДА МУҲИМ ҚАДАМ СИФАТИДА ЖАРИМА БАЛЛАРИНИНГ БЕЛГИЛАНИШИ

Маълумки, йўл ҳаракати хавфсизлигини таъминлаш бугунги кунда энг муҳим масалалардан бири ҳисобланади. Ҳар йили дунё бўйлаб минглаб йўл-транспорт ҳодисалари содир бўлиб, инсон ҳаётига жиддий хавф солади. Ушбу ҳодисалар нафақат инсонларнинг саломатлиги ва ҳаётига салбий таъсир этади, балки мамлакат иқтисодиётига ҳам катта зарар етказади. Шу боисдан йўл ҳаракати хавфсизлигини таъминлаш, у билан боғлиқ муаммоларни ҳал этиш ва ҳар бир фуқаронинг йўл ҳаракати қоидаларига риоя қилишини назоратга олиш долзарб масалага айланган.

Статистик маълумотларга кўра, биргина 2024 йилда мамлакатимиз ҳудудида 9364 та йўл-транспорт ҳодисалари расмий қайд этилган бўлиб, бунинг натижасида 2203 киши ҳалок бўлган, 8901 киши эса турли даражада жароҳат олган. Мазкур кўрсаткич 2023 йилга (9839 та авария) нисбатан 475 кишига ёки 4,8 фоизга камдир. Шунингдек, 2022 йилда бахтсиз ҳодисалар сони 9902 тани, 2021 йилда эса 10001 тани ташкил этган.

Таъкидлаш жоизки, сўнгги йилларда мамлакатимизда йўл ҳаракати хавфсизлигини таъминлаш ва унинг ташкилий-ҳуқуқий асосларини тубдан такомиллаштириш, хусусан, йўл-транспорт ҳодисаларининг олдини олиш, ҳамда бу борадаги ваколатли давлат органлари масъулиятини янада ошириш, мавжуд йўл ҳаракати қоидаларини янада такомиллаштирган ҳолда ҳаракат хавфсизлиги назоратини кучайтириш борасида кенг кўламли ислоҳотлар амалга оширилмоқда. Жумладан, ушбу йўналишдаги қонун ҳужжатларини такомиллаштириш, ҳайдовчилар ва пиёдаларнинг масъулиятини, жавобгарлигини янада ошириш мақсадида жорий йилнинг 20 февраль куни Ўзбекистон Республикасининг қонуни қабул қилинди. Мазкур қонун билан Ўзбекистон Республикасининг Жиноят, Жиноят-процессуал кодексларига ҳамда Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексига бир қатор қўшимча ва ўзгартиришлар киритилди.

Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексига киритилган қўшимчалар, айниқса, йўл ҳаракати қоидабузарликлари бўйича жарима баллари тизимини такомиллаштириш билан боғлиқ бўлиб, унга асосан транспорт воситаларини бошқариш ҳуқуқи билан боғлиқ жазо тадбирлари мустаҳкамланди. Юқоридаги қонун билан Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексида “йўл ҳаракати қоидабузарликлари бўйича ҳисобланадиган жарима баллари белгиланган миқдордан ошганлиги учун”маъмурий жавобгарлик белгиланди. Яъни, мазкур кодексга янги киритилган 34¹-модданинг биринчи қисмига кўра, ушбу Кодекснинг 125-моддаси учинчи ва бешинчи қисмларида, 126-моддасида, 127-моддаси биринчи қисмида, 128³-моддасида, 128⁴-моддаси иккинчи қисмида, 128⁵, 128⁶, 128⁸, 128⁹, 129, 130-моддаларида, 137-моддаси биринчи қисмида назарда тутилган ҳуқуқбузарликлар содир этилганлиги учун транспорт воситасининг ҳайдовчисига нисбатан мазкур моддаларда назарда тутилган “асосий жазо билан бирга жарима баллари” ҳисобланади. Бунда содир этилган ҳар бир ҳуқуқбузарлик учун ҳисобланадиган жарима балининг энг юқори миқдори икки баллдан ошмаслиги керак.

Жарима баллари юқорида белгиланган ҳуқуқбузарликлардан бири биринчи марта содир этилган кундан эътиборан бир йил давомида ҳисоблаб борилади ва бир йил ўтгач транспорт воситасининг ҳайдовчисидан автоматлаштирилган тарзда олиб ташланади.

Энг муҳим ва эътиборли жиҳати шундаки, ҳисобланган жарима баллари бир йил давомида 12 баллдан ошган ҳолларда, охирги содир этилган ҳуқуқбузарлик учун белгиланган тартибда қўшимча жазо тариқасида ҳайдовчитранспорт воситаларини бошқариш ҳуқуқиданмаҳрум қилинади. Шунингдек, бундай ҳуқуқдан маҳрум қилиш муддати 6 ойдан кам бўлмаслиги белгиланган бўлиб, маъмурий жазо жиноят ишлари бўйича туман (шаҳар) суди томонидан қўлланилади.

Мисол учун, Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 128⁶-моддасида транспорт воситалари ҳайдовчилари томонидан тўхташ ёки тўхтаб туриш қоидалари бузилганлиги учун базавий ҳисоблаш миқдорининг икки баравари миқдорида жарима солишга сабаб бўлиши назарда тутилган. Янги киритилган тартибга кўра, агар ҳайдовчи ушбу ҳуқуқбузарликни содир этса, у нафақат белгиланган жаримани (БҲМ 2 баробари) тўлайди, шу билан бирга унга нисбатан қўшимча жарима балларини ҳам ҳисоблаш бошланади. Бунда агар йиғилган жарима баллари ҳуқуқбузарлик содир этилган кундан бошлаб бир йил давомида 12 баллдан ошмаса, тўпланган баллар (4, 5, ёки 8 ва ҳоказо) автоматлаштирилган тарзда ўчирилади ва юқоридаги ҳуқуқбузарликлардан бири янгидан содир этилган кундан жарима балларини қайта ҳисоблаш бошланади. Лекин, аксинча бир йил ичида қонун билан белгиланган 12 баллдан ошадиган бўлса, ҳайдовчи қўшимча жазо сифатида транспорт воситасини бошқариш ҳуқуқидан маҳрум қилиниши мумкин. Бироқ, эътибор қаратиш лозимки, жарима баллари ҳар бир ҳуқуқбузарлик учун 2 баллдан ошмаслиги талаб қилинади ва балларини ҳисоблаш тартиби Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланади.

Жарима баллари тизими маъмурий жавобгарликни амалга оширишда янги ва муҳим механизмлардан бири ҳисобланиб, тизимнинг асосий мақсади йўл ҳаракати қоидабузарликларининг олдини олиш, ҳайдовчиларни интизомга чақириш ва жавобгарликни оширишдир. Шунингдек, мазкур тизим қуйидаги жиҳатлари билан ҳам аҳамиятлидир:

биринчидан, ҳуқуқбузарликларни аниқлаш ва мониторинг қилиш; Жарима баллари тизими ҳуқуқбузарликларни аниқлаш ва тизимли тарзда ҳисобга олишга хизмат қилади. Ҳар бир йўл ҳаракати қоидабузарлиги учун белгиланган жарима баллари тизими, қоидаларни бузган ҳайдовчиларнинг фаолиятини автоматик равишда мониторинг қилиш имконини беради ва жарима балларини ҳисоблаш орқали, ҳайдовчиларнинг ўтмишдаги ҳуқуқбузарликларини кузатиш ва уларнинг жавобгарлигини оширишга хизмат қилади;

иккинчидан, ҳайдовчиларнинг интизомини ошириш; Жарима баллари тизими ҳайдовчиларнинг қоидаларга риоя қилишга бўлган интизомини оширишга қаратилган. Ҳар бир ҳуқуқбузарлик учун балл йиғилиши ҳайдовчиларга уларнинг иқтисодий ва ҳуқуқий оқибатлари ҳақида эслатиб туради. Жарима балларини йиғиш, ҳайдовчиларни қоидаларга қатъий риоя қилган ҳолда ҳаракатланишга ундайди, чунки баллар кўпая борган сари, уларнинг транспорт воситасини бошқариш ҳуқуқи йўқолиш хавфи ортиб боради;

учинчидан, мазкур тизими ҳайдовчининг йўл ҳаракати қоидаларини бузишини мониторинг қилишга қаратилгани боис, ҳайдовчилик гувоҳномаларини ноқонуний олишга ҳам жиддий таъсир кўрсатиши мумкин. Ҳайдовчининг жавобгарлигини ошириш ва қоидаларга риоя қилишга ундаш орқали, тизим ҳар қандай ҳуқуқбузарликка, шу жумладан, ҳайдовчини ноқонуний йўл билан ҳайдовчилик гувоҳномасини олишга қарши курашишга қаратилган профилактик таъсирни тақдим этади.

Юқоридагилардан хулоса қилиб айтганда, жарима баллари тизими маъмурий жавобгарликнинг самарадорлигини ошириш, қоидабузарликларни камайтириш ва жамиятда йўл ҳаракати хавфсизлигини таъминлашга қаратилган муҳим механизмдир.

Қаҳрамон МИРСАФАЕВ

Тошкент шаҳар суди жиноят

ишлари бўйича судлов ҳайъати судьяси

ОДАМ САВДОСИГА АРАЛАШИБ ҚОЛДИ

Одам савдоси шундай жиноятки бир-бирини ишончига кириб, бировга сотиб, бойлик орттириш пайида бўлади. Бу жиноят ёш қизларни, болаларни манфаат учун қулликка маҳкум этади.

Кейинги пайтда айрим ривожланган Туркия, Ҳиндистон каби давлатлар одам савдоси жиноятлари урчийдиган марказлардан бирига айланди.

Гоҳида ота-онасини алдаб, қайсидир давлатда ишлаб пул топиб келаман деган кўплаб ўзбек аёллари одам савдоси қурбонига айланиб,  ёш қизларни умрига зомин бўлмоқда. Уларни гоҳ рост, гоҳ алдов йўли билан олиб кетиб бегоналар қўйнига тиқмоқда. Жирканч жиноятлар содир этилмоқда. Фоҳишалик оқибатида мудҳиш касалликларга йўл очилмоқда.

Муҳайё (исм-шарифлар ўзгарган) ҳиндистонда аввал фоҳишалик билан шуғулланди. Кейинчалик ўзи қизларни топиб, фоҳишаликка чорлайдиган бўлди.

Аслида бу аёл разил жиноятлари учун қидирувда юрипти. У бу жирканч ишларидан бирига Дилдорани ҳам жалб этди. Бир неча қизлар билан ҳиндистон кўчаларида фоҳишабозликни кўпайтирди.

4 фарзанднинг онаси бўлмиш Дилдора Жовлиева Тошкентга қайтганида ҳам Муҳайё у билан алоқани узмади. Дилдора фарзандларини мактабга жойлагач, яна ҳинд диёрига қайтиб кетмоқчи эди. Аммо иложини қилолмади. Бу орада Муҳайё унга бир неча бор қўнғироқ қилиб, ижтимоий тармоқларда ёзиб, танишлари орқали топган ўзбекистонлик қизларни Тошкент аэропорти орқали ҳиндистонга юборишни тайинлади. Дилдора Муҳайё топган қизлар билан тунги клубларда учрашди, овқатланди, ижара уйига олиб келди. Билетларни чел элда туриб “опахони” ҳал қилганидан кейин қизларни аэропортгача кузатиб қўйди. Бу ҳол бир неча бор такрорланди.

2023 йил охиридан 2024 йил февраль ойигача бир неча қизларни Тошкент халқаро аэропортидан ҳинд сори юборди. Бузоқнинг югургани сомонхонагача деганларидек, навбатдаги “ўлжа”ни Тошкент аэропортига олиб келиб, уни хорижга қулликка юбораётган маҳал ушланди.
            Судда судланувчи қилган айбига қисман иқрор бўлиб, турмуш ўртоғидан ажрашганидан сўнг фоҳишалик билан шуғулланишга мажбур бўлгани, икки йил фоҳишалик қилгани, бу учун бир неча бор маъмурий жавобгарликка тортилган бўлишига қарамасдан, 2023 йил ёзларида Насиба исмли таниши телефон қилиб, ҳиндистонга келишга кўндиргани, у орқали Муҳайё исмли аёл билан танишгани, Деҳлида Муҳайёнинг қўлида уч ой фоҳишалик билан шуғуллангани, 2023 йил октябрь ойларида фарзандларини мактаби сабаб Ўзбекистонга қайтиб келгани, бу орада Муҳайёнинг айтганларини қилиб, айрим қизларни Тошкент аэропорти орқали хорижга юборганини тан олди.

Суд Д. Жовлиевани Жиноят кодексининг тегишли модддалари билан айбдор деб топиб, қонунда белгиланган жазо тайинланди.

Фарҳод Ҳикматуллаев,

Аҳолига суд муҳокамаларида масофадан иштирок этиш учун янада қулай шароитлар яратилди

Кейинги йилларда мамлакатимизда судлов фаолиятини рақамлаштириш бўйича амалга оширилган ислоҳотлар фуқароларнинг ўз ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш юзасидан судларга мурожаат қилишини либераллаштириш, умуман одил судловга эришиш даражасини ошириш, шунингдек судлар фаолиятининг очиқлиги ва шаффофлигини таъминлаш имконини бермоқда.

Натижада ариза бериш, ишда масофадан иштирок этиш, суд ҳужжатларини олиш ва ишларнинг кўрилиши ҳақида маълумот олиш каби хизматлар Ўзбекистон Республикаси Олий судининг интерактив хизматлар портали орқали электрон шаклда амалга оширилмоқда.

Шу билан бирга бугунги кунда видеоконференцалоқа режимида ўтказиладиган суд мажлисларида мобиль видеоконференцалоқа тизимидан фойдаланишнинг ҳуқуқий асосларини яратиш орқали процессуал қонунчиликни такомиллаштириш зарурияти мавжуд эди. Бунга жавобан Ўзбекистон Республикасининг 2025 йил 11 мартдаги  “Аҳолига суд муҳокамаларида масофадан иштирок этиш учун янада қулай шароитлар яратилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги ЎРҚ-1047-сонли Қонуни қабул қилинди. Шу туфайли Ўзбекистон Республикасининг Фуқаролик процессуал кодексида видеоконференцалоқа режимидаги суд мажлисида иштирок этиш деб номланган 209-моддасига ўзгартириш ва қўшимча киритилди.

Ўзбекистон Республикасининг Фуқаролик процессуал кодексининг
209- моддасида судларда видеоконференцалоқани амалга оширишнинг техник имконияти бўлган тақдирда, ишда иштирок этувчи шахслар ва одил судловни амалга оширишга кўмаклашувчи шахслар суднинг видеоконференц алоқа режимидаги мажлисида бу ҳақда ўзлари илтимоснома берганда ёки суднинг ташаббусига кўра иштирок этиши мумкинлиги ҳамда кўрсатилган шахсларнинг видеоконференцалоқа режимидаги суд мажлисида иштирок этиши тўғрисида суд ажрим чиқариши, ажримнинг кўчирма нусхаси ишда иштирок этувчи шахсларга, одил судловни амалга оширишга кўмаклашаётган шахсларга ва ўз кўмагида ушбу шахслар бундай мажлисда иштирок этиши мумкин бўлган тегишли судга юборилиши ҳақида нормалар белгиланган эди.

Юқоридаги қонун билан Фуқаролик процессуал кодекси 209-моддасининг 2 ва 3 қисмларига қуйидагиўзгартириш ва қўшимча киритилди:

Ишда иштирок этувчи шахсларнинг видеоконференцалоқа режимидаги суд мажлисида иштирок этишини таъминлаш учун кўрсатилган шахсларнинг яшаш жойи, жойлашган ери ёки турган жойи бўйича тегишли судларнинг видеоконференцалоқа тизимларидан ёхуд ишни кўраётган суднингмобиль видеоконференцалоқа тизимидан фойдаланилади.

Ишда иштирок этувчи шахсларнинг видеоконференцалоқа режимидаги суд мажлисида иштирок этишини таъминлаётган суд ушбу шахсларнинг келган-келмаганлигини текширади ва келган шахсларнинг шахсини аниқлайди. Видеоконференцалоқа режимидаги суд мажлисида мобиль видеоконференцалоқа тизимидан фойдаланган ҳолда иштирок этаётган шахсларнинг шахси ишни кўраётган суд томонидан ахборот технологияларидан фойдаланган ҳолда аниқланади.

Ушбу нормалар орқали агар бирор шахс суд мажлисида шахсан иштирок этиш имкониятига эга бўлмаса (масалан, бошқа шаҳарда ёки қишлоқда бўлса) у видеоконференция орқали судда қатнашиши мумкин. Бу орқали шахснинг яшаш жойи ёки турган жойи бўйича энг яқин суднинг видеоконференция тизимидан ёки суднингўзининг мобиль видеоконференция тизимидан фойдаланиш имкониятининг ҳуқуқий асоси яратилди.

Бундан ташқари, суд видеоконференция орқали иштирок этаётган шахсларнинг мажлисга келган-келмаганлигини текширади ва иштирокчиларнинг шахсини аниқлайди. Агар шахс мобиль видеоконференция тизими орқали қатнашаётган бўлса, унинг шахси суд томонидан ахборот технологиялари ёрдамида аниқланади. Бошқача қилиб айтганда, суд бу иштирокчисининг кимлигини тасдиқлаш учун замонавий технологиялар (масалан, юзни таниб олиш ёки бошқа электрон усуллар)дан фойдаланади.

Юқорилардан ташқари, ФПКнинг 209-моддаси қуйидаги мазмундаги тўртинчи қисм билан тўлдирилди: “Видеоконференцалоқа режимидаги суд мажлисида видеоконференцалоқа тизимидан фойдаланган ҳолда иштирок этаётган гувоҳларга, экспертларга, мутахассисларга, таржимонларга ўз ҳуқуқлари, мажбуриятлари ва жавобгарлиги тушунтирилганлиги, шунингдек гувоҳнинг қасамёди аудио- ва видеоёзув орқали қайд этилади ва бу ҳақда суд мажлиси баённомасида кўрсатилади.”

Бу қўшимча, видеоконференцалоқа орқали иштирок этаётган гувоҳлар, экспертлар, мутахассислар ва таржимонларнинг шахсий ҳуқуқлари, мажбуриятлари ва жавобгарлиги ҳақида тушунтириш берилиши зарурлигини таъкидлайди. Шунингдек, гувоҳнинг қасамёди ва унинг суддаги сўзлари аудио ва видеоёзувда сақланади, бу эса жараённинг аниқ ва шаффоф бўлишини таъминлайди.

Худди шунга ўхшаш ўзгаришлар Ўзбекистон Республикасининг Иқтисодий процессуал кодекси 166-моддаси ҳамда Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий суд ишларини юритиш тўғрисидаги кодекси 144-моддаларида ҳам ўз аксини топди.

Юқоридаги фикрларимизни асослаш учун амалиётдан мисоллар келтириб ўтмоқчиман. Фуқаролик ишлари бўйича Учтепа туманлараро судига даъвогар А .Ю. (аёл) жавобгар А.Ж.(эркак) га нисбатан турар-жойдан фойдаланиш ҳуқуқини йўқотган деб топиш ҳақидаги даъво аризаси билан мурожаат қилиб, унда жавобгар унинг фарзанди ҳисобланишини, Чилонзор тумани, 30-уй  2018 йил 22 июндаги ҳадя шартномасига асосан ўзига тегишли эканлигини, жавобгар 2017 йилда АҚШ давлатига ўқиш учун кетганлигини, шундан сўнг қайтиб келмаганлигини, жавобгар учун низодаги уйнинг коммунал тўловларини ўзи тўлаб келаётганлигини, ушбу тўловлар унга оғирлик қилаётганлигини, шу сабабли судга даъво ариза билан мурожаат қилишга мажбур бўлганлигини баён қилиб, суддан жавобгарни Чилонзор тумани 30-уйга нисбатан фойдаланиш ҳуқуқини йўқотган деб топишни сўраган.

Суд жараёнида мобиль видеоконференцалоқа тизимидан фойдаланиб, жавобгар бугунги кунда яшаб турган АҚШ давлатидан даъво аризани тан олишини, ҳақиқатдан ҳам 2017 йилнинг декабрь ойида АҚШга ўқишга кетганлигини, ҳозирги кунга қадар чет элда яшаб келишини, 30-уйдан фойдаланиш ҳуқуқини йўқотган деб топилишга розилигини баён қилиб, суддан даъвогарнинг даъво талабини қаноатлантиришни сўраган.

Суд  тарафларнинг берган кўрсатмаларини ва иш ҳужжатлари билан тўлиқ танишиб чиқиб, тарафлар ўртасида низо мавжуд эмаслигини ҳамда жавобгар даъвогарнинг даъво аризасини қаноатлантиришга эътирози йўқлиги инобатга олиб, даъво аризани қаноатлантириш ҳақидаги хулосага келган.

Яна шунга ўхшаш бир мисол, судга даъвогар Ш.Э.(аёл) жавобгар Г.А.(аёл) ва Ш.К. (аёл)га турар-жойдан фойдаланиш ҳуқуқини йўқотган деб топиш ҳақидаги даъво аризаси билан мурожаат қилиб, унда жавобгарлар қизи ва онаси бўлишини, улар бугунги кунда Россия Федерациясида узоқ йиллардан буён яшаб келишини, қолаверса жавобгарлар ушбу давлатнинг фуқаролигини олиб бўлганликларини, у ҳам ўзига тегишли бўлган уй-жойни сотиб жавобгарларнинг олдига кўчиб кетмоқчилигини, аммо уй-жойни сотиш учун жавобгарларнинг розилиги кераклигини, улар Россия Федерациясидан кела олмасликларини, шу сабабли уй-жойнинг доимий руйхатидан чиқиб, фойдаланиш ҳуқуқини йўқотган деб топилишларига эътирозлари йўқлигини баён қилиб, суддан даъво аризани қаноатлантиришни сўраганлар.

Суд мажлиси жараёнида мобиль видеоконференцалоқа тизимидан фойдаланган ҳолда, жавобгарлар билан телеграмм ижтимоий алоқа тармоғи орқали боғланиб, уларнинг даъво аризани қаноатлантиришга этирозлари йўқлиги ҳақида фикрлари олинган.

Ушбу фуқаролик иши бўйича ҳам суд тарафларнинг берган кўрсатмаларини ва иш ҳужжатлари билан тўлиқ танишиб чиқиб, тарафлар ўртасида низо мавжуд эмаслигини ҳамда жавобгарларнинг даъвогарни даъво аризасини қаноатлантирилишига эътирозлари йўқлиги инобатга олиб, даъво аризани қаноатлантириш ҳақидаги хулосага келган.

Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик процессуал Кодексининг
33-моддасининг 1-қисмига асосан,  аризалар жавобгар доимий яшаб турган ёки доимий машғул бўлган жойдаги судга берилади, дейилган.Шунга кўра, фуқаролик ишлари бўйича Учтепа туманлараро судига даъвогар С.В(аёл) жавобгар С.М. (аёл)га нисбатан қарз ундириш ҳақидаги даъво ариза билан мурожаат қилиб, даъво аризасида жавобгар тилхат асосида ундан 50.000.000 сўм қарз олганлигини, қарзини 2024 йилнинг сентябрь ойига қадар қайтариши лозим бўлганлигини, аммо бугунги кунга қадар жавобгар қарзини қайтармаганлиги боис, суддан жавобгардан ўзининг фойдасига 50.000.000 сўм ва суд харажатларини ундириб беришни ҳамда у ўзи Самарқанд вилоятида яшашини, қарамоғида 2 ойлик чақалоғи борлигини, суд идорасига боришга имкони йўқлигини билдириб, суд мажлисида мобиль видеоконференцалоқа орқали  қатнашиши ҳақида илтимоснома киритган.

Суд даъвогарнинг суд мажлисида мобиль видеоконференцалоқа орқали  қатнашиши ҳақида илтимосномасини қаноатлантирган ҳамда иш ҳужжатларини тегишли тартибда ўрганиб чиқиб қонуний қарор қабул қилган.

Хулоса ўрнида шуни айтиш жоизки, қонунчиликдаги бу ўзгартиришлар суд жараёнларини янада осонлаштириш ва фуқароларнинг суд мажлисларига масофадан, яъни видеоконференция орқали иштирок этиш имкониятини кенгайтириш учун киритилган. Бу, айниқса, узоқ ҳудудларда яшовчи ёки бошқа сабабларга кўра судга келолмайдиган одамларга жуда ҳам қулай.

Шаҳноза Зайниева,

Фуқаролик ишлари бўйича

Учтепа туманлараро

судининг судьяси