«ПАСПОРТНИ ҚАНДАЙ ҚАЙТАРИШИМИЗ МУМКИН?»
— Эрим бир танишидан катта миқдорда қарз бўлиб қолганди. «Савдо яхши бўлмаяпти, пул тушиши билан қайтараман», дейишига қарамай, ўша таниши «пулимни берсанг, оласан», деб эримни паспортини олиб қўйганди. Яқинда ўша одамнинг хорижга кетганини билдик. Уй манзили, қаерга кетгани, қандай излаш мумкинлигини билмаймиз. Энди паспортни қандай қайтаришимиз мумкин?
Исми сир тутилди.
Мурожаатга Тошкент шаҳар судининг фуқаролик ишлари бўйича судьяси Баҳодир САИДМУРАТОВ жавоб берди:
— Сиз маълум қилган ҳолатда эрингиз тарафидан ҳам, эрингизга қарз берганлиги учун гаров сифатида фуқаролик паспортини гаров сифатида олиб қолган шахс тарафидан ҳам қонун талаблари бузилган.
Зеро, Президентнинг 2011 йил 5 январдаги ПФ-4262-сонли Фармонига 1-илова “Ўзбекистон Республикаси фуқаросининг биометрик паспорти тўғрисида”ги Низомнинг 4-бандига кўра, паспорт Ўзбекистон Республикаси мулкидир ва унинг эгаси Ўзбекистон Республикаси ҳимоясидадир.
Ушбу Низом 27-бандининг 2-қисмига кўра, мажбуриятни бажариш мақсадида ҳаракатланиш ҳужжатини гаров сифатида қабул қилиш ва топшириш тақиқланади.
Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 223-3-моддасида фуқаролардан паспортларини қонунга хилоф равишда олиб қўйиш ёки паспортларни гаровга олиш учун маъмурий жавобгарлик белгиланган бўлиб, унга кўра ушбу қилмиш мансабдор шахсларга базавий ҳисоблаш миқдорининг ўн бараваридан ўн беш бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлиши кўрсатилган.
Шунга кўра, ҳеч ким ҳеч қандай асосга кўра Ўзбекистон Республикаси фуқаросининг биометрик паспортини мажбурият бажарилишининг таъминоти сифатида гаров учун олишга ва эгаллаб туришга ҳақли эмас ҳамда бу ҳолат қонунчиликка кўра жавобгарликка асос бўлади.
Сизга эрингиз унга тегишли биометрик паспортни эгаллаб турган шахс ихтиёрий равишда қайтариб бермаган тақдирда ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идораларга ушбу шахсга нисбатан ҳуқуқий таъсир чорасини қўллаш юзасидан мурожаат қилиши лозимлиги тушунтирилади.
Шу билан бирга, фуқаролик муомаласида тарафларнинг инсофли ва оқилона ҳаракат қилиши лозимлиги назарда тутилган бўлиб, қарзга олинган пул маблағларини қайтариш ёки қарз мажбурияти бажарилишини муайян таъминот билан кафолатлаш мақсадга мувофиқ ҳисобланиши таъкидланади.