ОДИЛ СУДЛОВ СИФАТИНИ ОШИРИШ БЎЙИЧА БАРЧА ИМКОНИЯТЛАР ИШГА СОЛИНАДИ

Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг Олий Мажлис ва Ўзбекистон халқига йўллаган Мурожаатномасида суд тизими олдига салмоқли вазифалар қўйилди.

Ушбу вазифалар ва уларнинг ижроси ҳақида Ўзбекистон Республикаси Олий суди раиси Бахтиёр Исломов ЎзА мухбирига қуйидагиларни маълум қилди:  

– Мурожаатномада қонун устуворлигини таъминлаш ва суд-ҳуқуқ соҳасини такомиллаштиришни изчил давом эттиришга алоҳида урғу берилди. Инсон ҳуқуқ ва эркинликларини ишончли ҳимоя қилиш давлатнинг конституциявий мажбурияти сифатида белгиланиши лозимлиги таъкидланди. 

Қайд этиш керакки, одил судлов борасида амалга оширилаётган ислоҳотлар замирида, аввало, инсон қадрини улуғлаш, фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликлари, қонуний манфаатларини таъминлаш каби устувор вазифалар ётади.  

Шу ўринда давлатимиз раҳбари томонидан суд қарорларининг барқарорлигини таъминлаш масаласи бугунги кунда энг долзарблиги яна бир бор қайд этилди.  

Ҳозирги кунда ўрта бўғин судлари салоҳиятидан самарали фойдаланмаслик оқибатида кассация инстанциясида суд ишларининг ҳажми ва юкламаси кескин ортишига сабаб бўлмоқда. 

Оқибатда бу фуқароларнинг олис ҳудудлардан марказга қатнаши ҳамда уларнинг ортиқча сарф-харажат қилишига олиб келмоқда.

Мурожаатномада айнан одамларнинг жойларда судма-суд сарсон бўлиб юришларига барҳам берилиши мақсадида амалдаги суд қарорларини қайта кўриш тизимини тубдан такомиллаштириш зарурлиги айтилди. Бунинг учун, албатта, адолатли ҳукм ва қарор чиқариш бўйича вилоят судларининг ваколати ҳам, масъулияти ҳам оширилади.  

Давлатимиз раҳбари тинтув ўтказиш, телефон сўзлашувини эшитиш ва мулкни хатлашга санкцияни прокурордан судга ўтказиш масаласига эътибор берганини алоҳида таъкидлаш лозим. Ҳеч муболағасиз айтиш мумкинки, бу хусусий мулк дахлсизлигини кучайтириш йўлида илғор ва дадил қадам бўлади. Бундан буён мулк ҳуқуқини чеклашга оид ҳар қандай ҳаракат фақат суд орқали бўлади.  

Давлатимиз раҳбари маъмурий судлар фаолияти ҳақида сўз юритиб, уларга ҳоким қароридан норози бўлиб мурожаат қилинган тақдирда, ишларни экстерриториал тартибда, яъни бошқа ҳудудда ҳам кўриш амалиётини жорий қилишни белгилаб берди.  

Бундан ташқари, суд ҳужжатлари ижро этилишини таъминлашга қаратилган таъсирчан механизмларни жорий этиш, инсонпарварлик тамойиллари асосида қонунчиликни такомиллаштириш сиёсатини давом эттиришга алоҳида эътибор қаратилди.  

Хусусан, тергов устидан суд назоратини кучайтириш, адвокатнинг ваколатларини, шу жумладан, далилларни тўплаш ва тақдим этиш ваколатларини кенгайтириш, томонларнинг тенглик ва тортишув тамойилларини, суд иш юритувида тортишув принципини амалда таъминлаш икониятларини яратиш ҳақида тўхталиб ўтилди.  

Суд соҳасига оид устувор вазифалар ва бизнинг олдимизга қўйган мақсадимиз жамиятда қонун ҳамда адолат устуворлигини таъминлаш орқали инсон ҳуқуқ ва эркинликларини кафолатли ҳимоя қилишга қаратилган.  

Бунинг учун одил судлов соҳасидаги мавжуд муаммоларни босқичма-босқич бартараф этишимиз ва ушбу вазифаларни масъулият билан бажаришимиз лозим.  

Суд тизимида амалга ошириладиган ишлар, янги ислоҳотлар одил судлов сифатини оширишга, бу эса фуқаро ва тадбиркорларнинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилишга, шунингдек, мамлакатимизнинг ривожланишига хизмат қилади, деб ишонаман.  

Шунинг учун буни амалда таъминлаш учун барча имкониятларни ишга соламиз. Олдимизда турган улкан вазифаларни тўлақонли бажариш нафақат суд раҳбарияти, балки ҳар бир судья, ходимдан катта масъулият талаб қилиши нуқтаи назаридан фаолиятимизни янада кучайтирамиз.  

Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг Олий Мажлис ва Ўзбекистон халқига йўллаган Мурожаатномасида суд тизими олдига салмоқли вазифалар қўйилди.

Ушбу вазифалар ва уларнинг ижроси ҳақида Ўзбекистон Республикаси Олий суди раиси Бахтиёр Исломов ЎзА мухбирига қуйидагиларни маълум қилди:  

– Мурожаатномада қонун устуворлигини таъминлаш ва суд-ҳуқуқ соҳасини такомиллаштиришни изчил давом эттиришга алоҳида урғу берилди. Инсон ҳуқуқ ва эркинликларини ишончли ҳимоя қилиш давлатнинг конституциявий мажбурияти сифатида белгиланиши лозимлиги таъкидланди. 

Қайд этиш керакки, одил судлов борасида амалга оширилаётган ислоҳотлар замирида, аввало, инсон қадрини улуғлаш, фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликлари, қонуний манфаатларини таъминлаш каби устувор вазифалар ётади.  

Шу ўринда давлатимиз раҳбари томонидан суд қарорларининг барқарорлигини таъминлаш масаласи бугунги кунда энг долзарблиги яна бир бор қайд этилди.  

Ҳозирги кунда ўрта бўғин судлари салоҳиятидан самарали фойдаланмаслик оқибатида кассация инстанциясида суд ишларининг ҳажми ва юкламаси кескин ортишига сабаб бўлмоқда. 

Оқибатда бу фуқароларнинг олис ҳудудлардан марказга қатнаши ҳамда уларнинг ортиқча сарф-харажат қилишига олиб келмоқда.  

Мурожаатномада айнан одамларнинг жойларда судма-суд сарсон бўлиб юришларига барҳам берилиши мақсадида амалдаги суд қарорларини қайта кўриш тизимини тубдан такомиллаштириш зарурлиги айтилди. Бунинг учун, албатта, адолатли ҳукм ва қарор чиқариш бўйича вилоят судларининг ваколати ҳам, масъулияти ҳам оширилади.  

Давлатимиз раҳбари тинтув ўтказиш, телефон сўзлашувини эшитиш ва мулкни хатлашга санкцияни прокурордан судга ўтказиш масаласига эътибор берганини алоҳида таъкидлаш лозим. Ҳеч муболағасиз айтиш мумкинки, бу хусусий мулк дахлсизлигини кучайтириш йўлида илғор ва дадил қадам бўлади. Бундан буён мулк ҳуқуқини чеклашга оид ҳар қандай ҳаракат фақат суд орқали бўлади.  

Давлатимиз раҳбари маъмурий судлар фаолияти ҳақида сўз юритиб, уларга ҳоким қароридан норози бўлиб мурожаат қилинган тақдирда, ишларни экстерриториал тартибда, яъни бошқа ҳудудда ҳам кўриш амалиётини жорий қилишни белгилаб берди.  

Бундан ташқари, суд ҳужжатлари ижро этилишини таъминлашга қаратилган таъсирчан механизмларни жорий этиш, инсонпарварлик тамойиллари асосида қонунчиликни такомиллаштириш сиёсатини давом эттиришга алоҳида эътибор қаратилди.  

Хусусан, тергов устидан суд назоратини кучайтириш, адвокатнинг ваколатларини, шу жумладан, далилларни тўплаш ва тақдим этиш ваколатларини кенгайтириш, томонларнинг тенглик ва тортишув тамойилларини, суд иш юритувида тортишув принципини амалда таъминлаш икониятларини яратиш ҳақида тўхталиб ўтилди.  

Суд соҳасига оид устувор вазифалар ва бизнинг олдимизга қўйган мақсадимиз жамиятда қонун ҳамда адолат устуворлигини таъминлаш орқали инсон ҳуқуқ ва эркинликларини кафолатли ҳимоя қилишга қаратилган.  

Бунинг учун одил судлов соҳасидаги мавжуд муаммоларни босқичма-босқич бартараф этишимиз ва ушбу вазифаларни масъулият билан бажаришимиз лозим.  

Суд тизимида амалга ошириладиган ишлар, янги ислоҳотлар одил судлов сифатини оширишга, бу эса фуқаро ва тадбиркорларнинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилишга, шунингдек, мамлакатимизнинг ривожланишига хизмат қилади, деб ишонаман.  

Шунинг учун буни амалда таъминлаш учун барча имкониятларни ишга соламиз. Олдимизда турган улкан вазифаларни тўлақонли бажариш нафақат суд раҳбарияти, балки ҳар бир судья, ходимдан катта масъулият талаб қилиши нуқтаи назаридан фаолиятимизни янада кучайтирамиз.  

Норгул Абдураимова,  

ЎзА