Матбуот хизмати – 11 sahifasi – Тошкент шаҳар суди

Суриядаги террорчилик ташкилотига қўшилган ўзбекистонлик эркак 9 йилга қамалди

Суриядаги террорчилик ташкилотига қўшилган 36 ёшли ўзбекистонлик эркак узил-кесил 9 йилга қамалди. У яқин дўстининг таклифи билан халқаро террористик ташкилотга қўшилган ва бир гуруҳ шахсларни Сурияга жўнатишни ташкиллаштирган.

21 сентябрь куни жиноят ишлари бўйича Юнусобод тумани судида Сурияда террорчилар сафига бориб қўшилган фуқаро иши кўриб чиқилди, дея хабар бермоқда ЎзА.

1987 йил Наманган вилоятида туғилган фуқаро Жиноят кодексининг 155−2-моддаси (Террорчилик фаолиятини амалга ошириш мақсадида ўқувдан ўтиш, чиқиш ёки ҳаракатланиш) 1-қисми, 155−2-моддаси 2-қисми, 244−1-моддаси (Жамоат хавфсизлиги ва жамоат тартибига таҳдид соладиган материалларни тайёрлаш, сақлаш, тарқатиш ёки намойиш этиш) 3-қисми «г» банди ва 244−2-моддаси (Диний экстремистик, сепаратистик, фундаменталистик ёки бошқа тақиқланган ташкилотлар тузиш, уларга раҳбарлик қилиш, уларда иштирок этиш) 1-қисми билан айбланган.

Суд материалларига кўра, эркак 2016 йил 6 сентябрь куни яқин дўстининг таклифи билан Тошкент-Истанбул йўналишидаги авиарейс орқали Туркия пойтахтига борган. Сўнг 2017 йил сентябрь ойида Истанбулдан Сурияга ўтиб, «Ҳайъат Таҳрир аш-Шом» ХТТ (халқаро террористик ташкилоти) таркибига қўшилган.

У ерда декабрь ойига қадар террорчиларни тайёрлаш лагерида жанговар тайёргарликдан ўтган. 2018 йил сентябрь ойида эса ХТТ сафини кенгайтириш учун Туркияга қайтган ва 2022 йил декабрь ойига қадар бир гуруҳ шахсларни ёллаб, уларни Сурияга жўнатиб юборишни ташкиллаштирган.

«Суриядаги блогерлар ижтимоий тармоқларда у ердаги ҳаётни жаннатдек кўрсатишади, уни кўрган одамнинг ишонмай иложи йўқ. Мукаммал ишлашади. Лекин ҳақиқий ҳаёт бориб кўрганингиздан кейин бунинг акси эканини кўрасиз, бироқ унда кеч бўлади. Сизга қонуний жазо кўрилиши лозим бўлиб қолади. Қайтиб чиқаман десангиз, қўрқасиз, ватанимга борсам, қамалиб кетаман деб ўйлайсиз. У ерда қолсангиз, фитна бўлаётганини кўрасиз ва икки ўт орасида қоласиз. Тўғри, мен оқ-қорани ажратадиган ёшдаман, аммо муҳит менданам ёши катталарни алдаб, олиб кетади. Иқтисодий бойлик орттириш сабаб алданиб қолдим», — деди судланувчи.

Телеграмдан фойдаланасизми? Муҳим янгиликларни ўтказиб юбормаслик учун каналимизга аъзо бўлинг.

Судланувчига нисбатан Жиноят кодексининг бир неча моддалари билан узил-кесил 9 йилга озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланди.

ЯНГИ ТАҲРИРДАГИ КОНСТИТУЦИЯ МОДДАЛАРИ ТАРҒИБОТИГА БАҒИШЛАНДИ

Айни шу кунларда жойларда 2023 йил 30 апрелда бўлиб ўтган умумхалқ Референдумида қабул қилинган янги таҳрирдаги Конституция мазмун-моҳиятини, ундаги халқпарвар моддаларни аҳолининг кенг қатламларига тушунтириш борасида муайян ишлар амалга оширилмоқда.

Жумладан, жиноят ишлари бўйича Сергели тумани суди ташаббуси билан туман ички ишлар органлари фаолиятини мувофиқлаштириш бошқармасида аҳоли билан учрашув бўлиб ўтди.

Унда асосий эътибор Янги Конституцимизда белгилаб берилган инсон ҳуқуқлари ва эркинликлари ҳимоясига қаратилган моддалар, хусусан 30 ва 31, 44, 47, 65-моддалар моҳияти бўйича батафсил тушунтириш берилди. Дастлаб, жиноят ишлари бўйича Сергели тумани суди раиси З. Бобонов сўз олиб, ҳеч ким расмий эълон қилинмаган қонун асосида ҳукм қилиниши, жазога тортилиши, мол-мулкидан ёки бирон-бир ҳуқуқидан маҳрум қилиниши мумкин эмаслиги ҳақида фикр юритди.

Ҳар бир инсон шахсий ҳаётининг дахлсизлиги, шахсий ва оилавий сирга эга бўлиш, ўз шаъни ва қадр-қимматини ҳимоя қилиш ҳуқуқига эга. Ҳар ким уй-жой дахлсизлиги ҳуқуқига эга бўлиб, қонунда назарда тутилган бошқа ҳоллардан ташқари мажбурий меҳнат тақиқланади.

Таъкидландики, ҳеч ким суднинг қарорисиз ва қонунга зид тарзда уй-жойдан маҳрум этилиши мумкин эмас.

Учрашувда Конституциянинг иккинчи бўлимида назарда тутилган шахсий ҳуқуқ ва эркинликлар ҳамда иқтисодий, ижтимоий, маданий ва экологик ҳуқуқларга оид нормалар ҳақида тушунтириш берилди.

9 декабрь – Халқаро коррупцияга қарши кураш куни. Бу бўйича ўтказилиши лозим бўлган тадбирлар режаси тасдиқланган. Унда Аксилкоррупция ойлиги доирасида тарғибот-ташвиқот ишлари амалга оширилади. Шу муносабат билан коррупцияга қарши курашиш бўйича мамлакатимизда амалга оширилаётган ислоҳотлар, коррупциявий жиноятларнинг олдини олиш борасида амалга оширилиши лозим бўлган вазифалар ҳақида сўз борди.

Йиғилишда одам савдосига оид жиноятларнинг содир этилишига сабаб бўлган омиллар ва уларни олдини олиш учун амалга оширилиши лозим бўлган чоралар ҳақида фикр юритилди. Бу ҳақда йиғилганларга жиноят ишлари бўйича Сергели тумани суди судьяси Анвар Дўстмуродов тушунча берди.

Шунингдек, тадбир сўнгида жиноят ишлари бўйича Сергели туман суди томонидан сайёр суд ўтказилди. Туман ИИО ФМБ Пробация рўйхатида туриб, жазо ўтаётган ва меҳнатга ҳалол муносабатда бўлиб, тузалиш йўлига ўтган 11 нафар шахс муддатидан илгари жазодан озод этилди, 2 нафар шахснинг жазоси ўзгартирилди.

Тошкент шаҳар суди матбуот хизмати.

ФИРИБГАР “ҚУВУРЧИ” ЖАЗОЛАНДИ

Бозор иқтисодиёти шароитида мулкка тажовуз қилиш билан боғлиқ ҳуқуқбузарлик орасида ўзганинг мулкини фирибгарлик йўли билан талон-тарож қилиш тариқасидаги жиноятлар кўпайгани кузатилмоқда.

Шу ўринда айрим мисолларни келтириб ўтсак. Судланувчи Н. Э. ўзганинг жуда кўп миқдордаги мулкини эгаллаш мақсадида С. И.га арзон нархда темир қувурлар олиб беришни ваъда қилади. Ундан алдов йўли билан 60 000 АҚШ доллари олиб, ваъдасини бажармайди. Оқибатини ўйламай ўзга фуқарога шунча пул берган С. И. алданганлигини билгач, тегишли жойга ариза билан мурожаат қилади. Кўп ўтмай “қувурчи” фирибгар ушланади.

Суд ҳукми билан фирибгар Н. Э. 8 йил муддатга озодликдан маҳрум қилинди.

А. Д.нинг иши ҳам судда кўриб чиқилди. Аниқландики, у шериги билан Б. Т.ни алдайди. Гап шундаки, агарда Б. Т. ўзининг номидан кредитга маиший техникалар олиб берса, рози қилишини, кредитни ҳам ўзи қайтаришини айтади. Хуллас, дўкондан шартнома асосида 12 000 000 сўмлик 2 дона телевизор ва бир дона радиотелефонни олгач, сотиб юборади. Б. Т. эса маълум вақтдан кейин алданганлигини билгач, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларга ариза билан мурожаат қилади.

Суд А. Д.га иш ҳақининг 10 фоизини давлат даромади ҳисобига ушлаб қолган ҳолда бир йил олти ой уч кун ахлоқ тузатиш ишлари жазосини тайинлади.

Ишламай осонгина пул топиш йўлини танлаганлар эртами-кечми қонун олдида жавоб беришади. Бировнинг ҳақи ҳеч қачон юқмайди. Халқимиз барака ҳалолликда, дейди. Ноқонуний, ўзга шахсларнинг маблағи ҳисобига кун кечирмоқчи бўлганлар узоққа бормайди, ҳаром пул уларга юқмайди.

Фирибгарлар тузоғига тушмаслик учун ўзимиз эҳтиёт бўлишимиз керак.

Ўзгаларнинг ҳар хил ёлғон ваъдаларига учиб, чув тушиб қолмаслигимиз зарур. Шу билан бирга, фуқароларимизнинг ҳуқуқий билимини ошириш ҳам давр талабидир.

Рустамжон РАҲМОНОВ,

жиноят ишлари бўйича

Миробод туман судининг судьяси

Суд ҳужжатларини ижро этишдаги муаммолар муҳокама қилинди

Тошкент шаҳар судининг иқтисодий ишлар бўйича судлов ҳайъати ва Тошкент туманлараро иқтисодий суди томонидан суд ҳужжатларини ижро этиш жараёнида юзага келаётган муаммоларни ҳал этиш мақсадида мутасадди идоралар иштирокида амалий очиқ мулоқот ўтказилди.

Мазкур тадбирда Тошкент шаҳар прокуратураси, Мажбурий ижро бюросининг Тошкент шаҳар бошқармаси ва бюронинг Тошкент шаҳридаги барча туман бўлимлари давлат ижрочилари ва оммавий ахборот воситалари вакиллари иштирок этишди.

Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 138-моддасига кўра, суд ҳокимиятининг ҳужжатлари барча давлат органлари ва бошқа ташкилотлар, мансабдор шахслар ҳамда фуқаролар учун мажбурийдир.

Мамлакатимизда суд қарорларининг ижросини қонуний муддатларда таъминлаш орқали фуқароларнинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини муҳофаза қилишга долзарб вазифа сифатида алоҳида эътибор қаратиб келинмоқда.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг “2022-2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси тўғрисида”ги 2022 йил 28 январдаги Фармонининг иккинчи устувор йўналиш 18-мақсадида суд ва бошқа органлар ҳужжатларининг ўз вақтида ва тўлиқ ижросини таъминлаш мақсади қўйилиб, суд ва бошқа органлар ҳужжатларини ижро этишнинг самарали механизмларини жорий этиш, суд ва бошқа органлар ҳужжатларини ижро этишнинг муқобил, шу жумладан суддан ташқари усулларидан фойдаланиш кўламини кенгайтириш, Мажбурий ижро органлари фаолиятига халқаро стандартларни босқичма-босқич жорий этиш ва айрим функцияларни (суд ҳужжатларидан ташқари) хусусий секторга ўтказиш, давлат ижрочилари иш юкламасини камайтириш каби вазифалар белгиланган.

Шу билан бирга, судлар томонидан берилган ижро ҳужжатларининг ижросини таъминлашда муайян камчиликлар ва ҳал қилиниши лозим бўлган долзарб масалалар юзага келмоқда-ки, уларни судлар ва Мажбурий ижро бюроси органлари ўртасида ўзаро ҳамкорликда ҳал этиш талаб этилади.

Очиқ мулоқотда ижро ҳужжатларини расмийлаштириш ва ижро органига юборишда электрон воситалардан кенг фойдаланиш, ижро ҳужжатларининг Мажбурий ижро органлари томонидан асоссиз қайтарилишини олдини олиш, суд ҳужжатларини ўз вақтида ва самарали ижро этиш билан боғлиқ муаммолар кўриб чиқилиб, уларни ҳал этиш юзасидан зарур чора-тадбирлар белгилаб олинди.

Тошкент шаҳар суди матбуот хизмати.

Баҳолаш шаффофлиги

мулкий низоларни ҳал этишда муҳим аҳамиятга эга

Маълумки, мулкдорлар молмулки паст нархда, яъни бозор баҳосида баҳоланмагани ёхуд баҳолаш тўғрисидаги ҳисоботда мол-мулкнинг ўзига хос хусусиятлари инобатга олинмаганидан норози бўлган тақдирда судга мурожаат этиши мумкин. Чунки “Баҳолаш фаолияти тўғрисида”ги қонуннинг 18¹-моддаси бешинчи қисмига асосан буюртмачи баҳолаш тўғрисидаги ҳисобот ишончлилиги тўғрисида олинган эксперт хулосасига рози бўлмаган тақдирда низо судда кўриб чиқилади.

Аммо суд амалиётида ушбу қоидани қўллаган ҳолда баҳолаш тўғрисидаги ҳисоботни ишончли эмас, деб топиш тўғрисидаги даъво талаби буюртмачи томонидан билдирилмагани, қонун талабига кўра, фақат буюртмачигина низолашиши мумкинлиги, мулкдор баҳолаш ҳисоботининг буюртмачиси бўлмагани сабабли юридик ёки жисмоний шахсларнинг даъво аризаларини рад этиш ҳолатлари учрайди.

Ваҳоланки, Конституциямизнинг 55-моддасида ҳар кимга ўз ҳуқуқ ва эркинликларини суд орқали ҳимоя қилиш, давлат органлари ҳамда бошқа ташкилотлар, улар мансабдор шахсларининг қонунга хилоф қарорлари, ҳаракатлари ва ҳаракатсизлиги устидан судга шикоят қилиш ҳуқуқи кафолатланган.

Қолаверса, Асосий қонунимизнинг 65-моддасига асосан хусусий мулк дахлсиздир. Мулкдор ўз мол-мулкидан қонунда назарда тутилган ҳоллардан ва тартибдан ташқари ҳамда суднинг қарорига асосланмаган ҳолда маҳрум этилиши мумкин эмас.

Бундан ташқари “Хусусий мулкни ҳимоя қилиш ва мулкдорлар ҳуқуқларининг кафолатлари тўғрисида”ги қонуннинг 8-моддаси биринчи қисмида хусусий мулк ҳуқуқини ҳимоя қилиш хусусий мулк ҳуқуқини мулкдорнинг ўзи ҳимоя қилиши йўли билан амалга оширилиши белгиланган.

Шу боис мулк ҳуқуқининг дахлсизлигини таъминлаш, хусусий мулкни ҳимоя қилиш ва мулкдорлар ҳуқуқларининг кафолатларини кучайтириш мақсадида “Баҳолаш фаолияти тўғрисида”ги қонуннинг 18¹-моддаси бешинчи қисмига нафақат буюртмачи, балки ҳар қандай манфаатдор шахс, шу жумладан, баҳолаш объектининг мулкдори ҳам баҳолаш тўғрисидаги ҳисобот (баҳолаш материаллари) бўйича суд орқали низолашиши мумкинлигини белгилаш ҳақида ўзгартиш киритилса, мақсадга мувофиқ бўларди.

Ушбу ўзгартиш келгусида қонунчиликдаги бўшлиқни тўлдириши баробарида хусусий мулк дахлсизлиги ва мулк ҳуқуқини таъминлаши шубҳасиз.

Мансур Эргашев,

Тошкент шаҳар суди судьяси.

«Куч адолатда» газетаси 2023 йил 15 сентябрь №40 сони

ФАХРИЙЛАР АРДОҚДА

Тошкент шаҳар маъмурий суди раиси У. Алмамедов ва Олий суд катта консультанти Ш. Аҳадовалар фахрий судья Хайриниса Ҳакимова хонадонида бўлиб, суд фахрийсининг холидан хабар олишди. Гап яқин ўтмишдаги босиб ўтилган йўллар, ҳозирги давр ҳақида бўлди. Судьялик инсон тақдири билан боғлиқ вазифа, суднинг фаолияти эса айнан қонун устуворлигини, ижтимоий адолатни таъминлашга қаратилган, бу касбнинг машаққати нозик хилқат эгалари бўлган аёллар зиммасига ҳам масъулият юклайди, бу борада фахрий судья Х. Ҳакимованинг тизимдаги 20 йиллик меҳнат фаолиятини эътироф этса арзийди.
Х. Ҳакимова оддий оила фарзанди эканлиги, барчасига илм ва тинимсиз меҳнат ортидан эришиш мумкинлигини айтишдан чарчамайди, чунки муваффақиятларни калити аслида бу китобдир, шунинг учун ҳам ёшликдан олинган билим тошга ўйилган битик каби изсиз кетмайди.
Каҳрамонимиз жиддий касб эгаси бўлган бўлса-да табиатан самимий хуш феъл ва камтаринлиги, барча ўзбек аёлларига хос соддалиги билан ажралиб туради.

Қатағон даврида айбсиз айбдор бўлган ўзбек ёшлари – уларнинг айби ватанпарварлиги ёхуд истеъдодимиди?

Тарихимиздан маълумки, совет тузумининг қатағон сиёсати миллат шаънини, тарихи ва ўзлигини, дин-диёнатини топташга қаратилган, юрт зиёлиларини, фаолларини юзага чиқармасликка, уларнинг миллат равнақи йўлидаги ҳаракатларини йўқ қилишга “бел боғлаган” даҳшатли давр эди. Афсуски, қатағон даври миллатимиз бошига кўпгина кулфатларни ёғдирди, минглаб истеъдодларнинг, зиёлиларнинг бошига етди.

Яқин ўтмишимизнинг бу қора саҳифалари катта изтироб ва аянч билан ёдга олинади. Зотан, маълумотларга кўра, 1937-1953 йилларда Ўзбекистонда 100 минг одам қатағонга учраган. Уларнинг 13 минг нафари отиб ташланган. Уларнинг бари халқнинг истеъдодли фарзандлари, миллат фидойилари, жонкуярлари эди. Улар орасида қанчадан-қанча ёшлар бор эди.

Жумладан, тошкентлик журналист, давлат хизматчиси Абдулҳай Тожиев миллат мафкурасини уйғотишга қаратилган мақолалари, юрт фаровонлиги йўлидаги ҳаракатлари учун маломатга қолганлардан биридир…

Бу ҳақда тарихчи олим, тарих фанлари доктори, “Дўстлик” ордени соҳиби Баҳром Ирзаев ЎзА мухбирига қуйидагиларни сўзлаб берди:

— “Катта қирғин” номи билан тарихимизга кирган қатағон даврида миллатимизнинг минглаб фидойилари, дин ва маънавият намояндалари қурбон бўлди, айбсиз айбдорга чиқарилди. 1899 йил Тошкент шаҳрида ўқитувчи оиласида дунёга келган Абдулҳай Тожиев ҳам бу даврнинг қурбонларидан бири ҳисобланади. Отаси Тожи Хўжаев вафот этганида, акаси Тўхтахўжа 15 ёшда, Абдулҳай эса эндигина 10 ёшга кирган эди. Сингиллари 3 ёшли Шарифа ва эндигина туғилган Ҳамидаларнинг барчаси онаси Пошшахон аянинг қарамоғида қолган. Ҳаётнинг аччиқ-чучугини эрта тотган Абдулҳай болалик гашти нималигини билмай ўсди.

У дастлаб маҳалла масжиди қошидаги эски мактабда, сўнг Мунаввар қори Абдурашидхоновнинг жадид мактабида таҳсил олди. Тенгдошларига нисбатан зийрак йигит бўлган Абдулҳай Тожиев ўз атрофида кечаётган жараёнларга бефарқ эмас эди. У 1919 йилдан тошкентлик жадид тараққийпарварларининг мафкуравий раҳбарлиги остида тузилган “Изчилар тўдаси” тўгарагида фаол иштирок этди. Бу тўгарак ёшлар орасида илм-маърифатни тарғиб этиш билан бирга, уларнинг сиёсий билимларини ўстиришга интилади.

Абдулҳай Тожиев журналистлик фаолияти билан жиддий шуғулланиб, қатор мақолалар эълон қилди. 1922-23 йилларда “Туркистон”, 1923 йилдан Андижон шаҳрида нашр этила бошлаган “Дархон” газеталарида масъул муҳаррир бўлиб хизмат қилди. 1923-25 йилларда Москвадаги Свердлов номли Коммунистик университетида ўқийди. 1925 йил Тошкентга келиб, Тошкент вилояти партия котиби бўлди. Бироқ, у 1926 йил яна Москвага чақириб олиниб, 1927-29 йилларда ЦККП(б)да Ўзбекистон тарғибот-ташвиқот бўлимида ўринбосар, 1929-1935 йилларда Совет Иттифоқи миллатлар Кенгашида котиб бўлиб ишлайди. А.Тожиев 1935 йилдан яна Тошкентга келиб, то 1937 йил ЎзССР НКВД томонидан қамоққа олингунига қадар Тошкент шаҳар советининг раиси, ЎзССР МИК раиси ўринбосари лавозимларида фаолият кўрсатди.

А.Тожиев публицистикасининг асосини маориф масаласи ташкил этади. У ўз мақолаларида советларнинг баландпарвоз шиорлар остида бошлаган халқ маорифини ривожлантиришга қаратилган сиёсатининг камчиликларини таҳлил этади. Ҳеч қандай моддий асоссиз ташкил этилган совет мактабларида дарслик ва ўқитувчиларнинг йўқлиги, қабул қилинган қарорларнинг қоғозда қолаётганини ёзади. У халқ маорифидек мураккаб ва катта аҳамиятли масала маҳаллий бюджетга ташлаб қўйилаётганини танқид қилади. А.Тожиевнинг ўткир истеҳзолар билан ёзилган “Ўзинг учун ўл етим!” мақоласи эса маҳаллий маҳкамаларнинг харажатини маҳаллий маблағлар ҳисобидан амалга ошириш ҳақидаги декретни танқид этишга бағишланган.

Шунингдек, А.Тожиев ҳар доим зиёлилар масаласини миллат келажаги билан уйғун тасаввур этди. “Туркистон” газетаси саҳифаларида Чўлпон, А.Қодирий, Ғ.Юнус, С.Сиддиқ, А.Аюб, Элбек кабилар ижодига кенг ўрин беради. Газетада халқ, миллат маънавияти равнақи учун долзарб бўлган маориф, тил-адабиёт, санъат ва театр масалаларига кўпроқ урғу берилди.

А.Тожиев порахўрлик иллати ва унинг салбий оқибатлари ҳақида ҳам ёзиб, иқтисодий ночорликни уни юзага келтирадиган омиллар қаторига киритади. Шунингдек, Туркистондаги ишсизликнинг кундан-кунга ортиб бораётгани ва бу муаммони касаба уюшмалари томонидан ҳал этилуви лозимлигини қайд этади, маҳаллий майда ҳунармандларга маълум имтиёзлар тизимини яратиш, ўртаҳол деҳқонларни ҳимоялаш, саводсизликка қарши курашишдек устувор масалаларни кўтарган эди. А.Тожиев мақолаларида фуқароларни замон билан қизиқишга, сиёсий маданиятини ошириб боришга чақиради. Акс ҳолда кўрган жабрлари зиёда бўлади, дейди.

Жонкуяр ватандошимиз айни куч-ғайратга тўлган 38 ёшида тоталитар тузумнинг қора гирдобига дуч келди. 1937 йил 3 августда ЎзССР МИК раиси ўринбосари, Тошкент шаҳар советининг раиси бўлган Абдулҳай Тожиевни қамоққа олиш тўғрисида қарор чиқарилади. Шу куннинг ўзида унинг уйида тинтув ўтказилиб, А.Тожиевга тегишли буюмлар, ҳужжатлар, китоблар олиб кетилади.

1937 йил 11 август куни ўтказилган дастлабки сўроқда Абдулҳай Тожиевдан оила аъзолари ҳақида маълумот талаб қилинади. Сўроқда у жами 22 та қариндошини санайди. Албатта, бу батафсил рўйхат Абдулҳай Тожиевга тайёр ҳолда топширилиб, имзолатиб олинган бўлиши ҳам мумкин. Боиси, бу унинг берадиган жавоблари бутун қариндош-уруғининг тақдирини ҳал этиши мумкинлигига шаъма эди.

1937 йил 11 август дастлабки тергов материаллари асосида Айблов қарори чиқарилди. Ўтказилган ҳар бир сўроқ жараёнида ҳикоя этилаётган воқеалар янада ривожлантирилади, иштирокчилар кенгаяди ва ҳар гал янада улкан ёлғонлар пайдо бўлади. Айбловда А.Тожиевга 1918 йилдан “Иттиҳод ва тараққий”, “Миллий иттиҳод” ташкилотларига аъзо, 1927 йилдан советларга қарши фаол кураш бошлаган аксилинқилобий ташкилот аъзоси, давлат мулкини бошқаришда катта ўпирилишларга йўл қўйган, деган айблар қўйилди. А.Тожиев 1938 йил 27 апрелда “Учлик” томонидан отувга ҳукм этилди ва жазо худди шу куни ижро этилади.

Вақт ўтиб, 1956 йилда А.Тожиевнинг хотини Тожихон Аҳмедова СССР Олий Совети раисига, шундан сўнг СССРнинг биринчи раҳбари Н.С.Хрушчёвга, Генпрокурорга, ЎзССР КП биринчи котиби Н.Муҳиддиновга, СССР Министрлар Совети раиси Бульганинларга ҳам ариза билан мурожаат этади. Аризасида эрининг ватан ва халқ олдида заррача айби йўқлигини, ўзининг ҳеч бир айби бўлмагани ҳолда 1937 йил қамоққа олиниб, 1945 йил зўрға қутулганини ёзади. 8 йиллик совет қамоқхоналаридаги азоб-уқубатлар давомида соғлиғидан ажралгани, совет жазо лагерларида меҳнат қобилиятини йўқотганини, ягона ўғли Учқуннинг урушда бедарак йўқолганини, уни қидиришга қилган ҳаракатлари бесамар кетаётганини маълум қилади.

Шундан сўнг А.Тожиев иши бўйича қайта текширишлар бошланди. 1956 йил 20 ноябрда СССР Олий Судининг Ҳарбий коллегаси А.Тожиевнинг ишини қайта кўриб, унинг тўлиқ туҳмат ва асоссиз айбловлар асосида маҳв этилганини тан олди. 1957 йил 23 июлда А.Тожиев тўлиқ оқланди ва бу ҳақида 1957 йил 5 октябрда Тожихон Аҳмедовага маълум қилинди, — дейди тарихчи олим.

Дарҳақиқат, Абдулҳай Тожиев сингари айбсиз айбдор бўлган миллатдошларимизнинг тақдири аянчли кечган. Истиқлол йилларида қатағон даври қурбонларининг номини тиклаш ва уларни ёд этиш масаласига алоҳида эътибор қаратилди. Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Ўзбекистон Республикаси давлат мустақиллигининг 32 йиллигига бағишланган тантанали маросимдаги нутқида қайд этилганидек, биргина сўнгги уч йилда юрт озодлиги йўлида курашган, ноҳақ айбланиб, бу дунёдан армон билан кетган ватандошларимизнинг 856 нафари Олий суд томонидан оқланди. Бундай эзгу ишларнинг давом эттирилиши айби нималигини билмай, армонда кетган миллатдошларимизнинг руҳи олдида ҳам қарз, ҳам фарздир.

Муҳтарама Комилова, ЎзА мухбири

ИШ СТОЛИМИЗ БУРЧАГИДА ТУРУВЧИ ИБРАТЛИ КИТОБ

Убайдулла Қурбонович Мингбоевни республикамиздаги ҳуқуқшунослар яхши танийди, “Устоз” дея эъзозлашади. У. Мингбоев 10 йилдан ортиқ Ўзбекистон Республикаси Олий суди раиси бўлган инсон. Мана ёши 85 дан ошибдики, ҳали ҳамон жамият ҳаётида фаол, ёшларга ўз насиҳатлари, ўгитлари билан ёрдам беради. Ўзбекистон Судьялари Ассоциацияси раиси сифатида суд-ҳуқуқ ислоҳотларига бош-қош.

Олий суд раиси Б. Исломов таъкидлаганидек, “ Устоз бугунги кунда ҳам биз билан бир сафда елкама-елка туриб, Президентимиз ташаббуси билан Ўзбекистон суди тизимида амалга оширилаётган шиддатли ислоҳотлар самарадорлигини таъминлашга ўз муносиб улушини қўшиб келмоқда”.

Устоз Убайдулла Қурбонович ўз касбини севади, судьяларни эъзозлайди, уларни номига доғ тушмаслик учун куйинади. Шунинг учун ҳам қўлига қалам олади, билим ва тажрибаларидан келиб чиқиб мақолалар ёзади. Ибратли, насиҳатомуз фикрларни айтади.

Устознинг “Судья ва суд ходимларига мурожаат”ини ҳаяжон билан ўқиб чиқдим.

Таъкидланганидек, сўнгги йилларда мамлактимизда амалга оширилаётган кенг кўламли ислоҳотлар, юз бераётган ўзгаришлар миллий ривожланишимизнинг ёрқин келажагига мустаҳкам пойдевор бўлиб хизмат қилмоқда.

-Ютуқлар ўзимизники, — дейди устоз, — аммо онда-сонда бўлса-да, учраб турган нохуш холатлар одил судловнинг нуфузига салбий таъсир қилиши билан бирга ўша судьянинг шаънига, қолаверса, унинг оила аъзоларию, қариндош-уруғларнинг ҳам обрўсига таъсир қилмасдан қолмайди. Судья виждонан ишлашга қасамёд қилган, ахир.

Судья хизмат фаолияти билан боғлиқ муносабатларда ўта сабр-тоқатли, кучли ирода билан қарор қабул қилишда фақат қонунга таянга ҳолда қатъиятли бўлиш талаб этилади. Қасамёдни бузиш – бу гуноҳ. Судьялик касб ва лавозимгина бўлиб қолмай, у энг аввало, инсонийликдир. Судьяларга лоқайдлик асло ярашмайди. Судья теран фикрли, пок виждонли, имон-эътиқодли ва камтар шахс бўлиши зарур. Шу ўринда устоз айтадики: “Судьялик кимнингдир илтимосини бажариш, ишончини оқлаш эмас, балки қонунийлик ва адолатни қарор топтириш учун берилган ваколатдир. Устоз судьяларга қарата “ҳеч қачон кибру ҳавога, манманлик ва шахсиятпарастликка берилмаслик”ка чақиради. Судья ниҳоятда маънавиятли ва маърифатли бўлиши зарур. Зотан, шарқ донишманди Кайковус таъкидлаганидек: “Қозига яхши ҳунар илм ва мулойимликдир”.

Устоз судья ва суд ходимларига мурожаат қилар экан, суд биносига адолат истаб келган ҳар бир фуқаро билан самимий мулоқотда бўлишга, нафсни тийишликка чақиради, таъмагирликдан йироқ бўлишга ундайди. “Суд тизимида ишлайдиган у судья бўладими, ходим бўладими, коррупциянинг ҳар қандай кўринишига, шунингдек, бошқа ҳар қандай хатти-ҳаракатларга қарши муросасиз бўлиши керак. Менинг бу мурожаатимни шу соҳанинг оқсоқолларидан бири, устознинг шогирдларига айтган насиҳати, янада тўғрироғи, ҳар қандай ножўя хатти-ҳаракатнинг олдини олишга қаратилган ўгит сифатида қабул қилишингизни сўрайман, дейди .

Ҳа, устоз ўгитлари шогирдлар учун бебаҳо… Бу китобнинг ён дафтарча сифатида ҳар бир судья, ходим столида туриши, бўш пайтлари қайта-қайта ўқиши фойдадан холи эмас. Шу маънода буни босиб чиқаришга бош-қош бўлган Олий суд раҳбариятига, нашр учун маъсул тажрибали ҳуқуқшунос Абдуҳалим Холмахматовга ҳам миннатдорлик билдириш жоиз, деб биламан.

Зокиржон ҚЎЗИБОЕВ,

Тошкент шаҳар суди Жамоатчилик ва ОАВ
алоқалар бўйича бош консультанти

СУД ФАХРИЙЛАРИ ДОИМ ЭЪЗОЗДА

Бугун фуқаролик ишлари бўйича Миробод тумани судига суд фахрийси Флора Маҳмудова ташриф буюрди. Устозни судьялар ва шогирлари кутиб олди.
Ф. Маҳмудова суд тизимида 10 йил давомида, яъни икки муддат раислик қилган.
Тадбирда Тошкент шаҳар маъмурий суди раиси Улуғбек Алмамедов Олий суд ташкил этилганлигининг 100 йиллиги муносабати билан амалга оширилаётган ишлар, суд фахрийларига кўрсатилаётган эътибор ва ғамхўрликлар ҳақида гапириб, кекса авлод вакилларининг босиб ўтган йўллари, тажрибалари соҳа ходимлари учун ибрат мактаби эканини таъкидлади. Шогирдлар устозни табриклашди.
Ўз ўрнида кўп йиллар суд ва бошқа ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идораларда ишлаган, бугунги кунда ҳурмат ва эъзозда бўлган Ф. Маҳмудова меҳнат фаолияти давомида босиб ўтган ибратли ҳаёт йўлини эсга олди.
Ф. Маҳмудованинг 25 йил давомида узлуксиз судьялик ловозимида ишлагани, машаққатли меҳнат фаолияти амалдаги судьялар ва ёшлар учун ўрнак қилиб кўрсатилди. Бу этибордан Ф. Маҳмудова ғоят хурсанд эканлигини билдирди.

ТОШКЕНТ ШАҲРИ БЎЙИЧА СУДЛАР ТАРИХИ КИТОБИ ЯРАТИЛАДИ

Келажакни тарихсиз тасаввур этиб бўлмайди. Узоқ ва яқин ўтмиш, халқимизнинг бой тарихи бўйича олимлар томонидан кўплаб асарлар яратилган. Юртимизда ҳар бир соҳанинг ўз тарихи бор. Шу маънода келгуси йили Ўзбекистон судлари ташкил этилганига 100 йил тўлади. Бу бўйича Олий суд раисининг тегишли фармойиши қабул қилинди. Айни пайтда жойларда ушбу юбилейга тайёргарлик доирасида катта ишлар амалга оширилмоқда.

Шу давргача Тошкент шаҳар судлари тарихи ҳақида алоҳида китоб ёзилмаган. Маълумотлар кам. Шундай бўлса-да, соҳа вакиллари тарихчиларни жалб қилган ҳолда Тошкент шаҳар суди тарихини яратишга бел боғладилар. Китобдан Қадим Тошкент тарихи ва исломгача бўлган суд масалалари, Ўрта асрларда Тошкент шаҳри ва мусулмон қозилик тизими ва ундан кейинги даврлардаги жараён, мустақиллик даврларида суд тизимининг ривожланиш босқичлари кўрсатиб берилади.

Шу боисдан Тошкент шаҳар суди Нуронийлар бўлими аъзолари бу жараёнда фаол иштирок этмоқдалар. Фахрий судьялар К. Саидов, З. Исматуллаев, У Қурбоновлар Тошкент шаҳар суди тарихи китобини яратишда эътибор қаратиш зарур бўлган жиҳатларга алоҳида тўхталдилар. Бу борада ўз фикр-мулоҳазалари билан ўртоқлашдилар.